Di hài vua Lê Dụ Tông: Từng được an táng ở 3 nơi

 

Tìm về vùng đất “Ba lăng”

Đất “Ba lăng” xưa kia có tên là làng Bàn Thạch (có lăng Kim Thạch) thuộc trấn Lôi Dương, Thanh Hoá. Sở dĩ có tên “Ba lăng” vì đây có 3 ngôi mộ của vua gồm vua Lê Hiển Tông, vua Lê Dụ Tông và vua Lê Chiêu Thống. Khi người Pháp đào sông Nông Giang đã vô tình chia cắt mảnh đất này thành xã Xuân Quang và một phần xã Xuân Giang (huyện Thọ Xuân) như ngày nay. Cụ Lê Xuân Thanh - 85 tuổi, ở xóm 9, làng Kênh, xã Xuân Quang cho biết, đất “Ba lăng” vốn được ví như hình một con rồng, khu vực đầu rồng thuộc vị trí của đền Cao Sơn thuộc xã Xuân Quang ngày nay.

Cụ Đỗ Văn Như, 80 tuổi, một người dân làng Bái Trạch, xã Xuân Giang cho biết, thời trước, khu vực có di hài vua Lê Dụ Tông không ai biết ở đó có sự tồn tại mộ của một vị vua. Chỉ biết, dân làng vẫn gọi khu vực này là “đất lăng”. Gần nơi phát hiện ra mộ của nhà vua, có hai ngôi mộ khác được đắp thành hình thù nhưng sau này dân làng cho biết đó chỉ là hai ngôi mộ giả. Ngôi mộ có di hài của vua Lê Dụ Tông vốn hoàn toàn bằng phẳng và được một gia đình vô tình phát hiện ra khi làm vườn. Cụ Như vẫn còn nhớ, khi Nhà nước cho khai quật ngôi mộ, hồi đó cụ vẫn là một thanh niên nên được huy động vào việc di quan của nhà vua ra xe đưa đi nghiên cứu. Theo cụ, nhiều thanh niên trong làng được huy động cho việc ấy nhưng quan tài quá nặng đến mức 18 trai tráng khiêng 1 đầu vẫn không di chuyển được. Vì thế, các lực lượng phải dùng tới con lăn thì chiếc quan tài mới chuyển ra được đến vị trí có xe ôtô. Khi ấy, không ai biết người nằm trong quan tài là một vị vua.

Câu chuyện trên tưởng chừng như rơi vào quên lãng. Chiếc bia mộ của nhà vua được tìm thấy sau này bị đập vỡ thành 3 mảnh. Khi chúng tôi về Xuân Giang, khu vườn có mộ của vua Lê Dụ Tông được gia đình chủ nhà khoanh lại và đặt một chiếc bàn nhỏ làm nơi thắp hương. Chiếc bia đá trước kia được giấu kỹ nay được mang về đặt trong khu vườn này. Theo gia chủ, khu vườn không có cây gì mọc được nên cũng không thể tận dụng để trồng trọt. Hơn nữa, chủ nhà cũng cho biết, họ luôn trân trọng nơi mà di hài nhà vua đã từng hiện diện nên luôn có ý thức bảo vệ.

 

Ông Tiến đang chỉ cho phóng viên vị trí của "Cồn Vua".

Nơi chính sử ghi nhận

Trong nhiều tài liệu lịch sử và cả “Lê triều ngọc phả” có ghi, sau khi qua đời, vua Lê Dụ Tông được chôn cất tại làng Cổ Đô, huyện Đông Sơn (nay là xã Thiệu Đô, huyện Thiệu Hoá) và sau đó mới di táng đến lăng Kim Thạch, trấn Lôi Dương.

Chúng tôi tìm về Thiệu Đô nhưng khi hỏi thăm thì ngay cả những người già trong làng cũng không ai rõ về nơi đã từng chôn cất vị vua này. Họ chỉ biết, trong địa phận cánh đồng của làng có một khu vực được gọi là “Cồn Vua”. Chỉ có ông Nguyễn Văn Tiến – Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Nhân dân xã Thiệu Đô là có vẻ nắm bắt được một số thông tin liên quan. Ông Tiến cho biết, từ hồi giữa năm nay, có một đoàn khảo sát của họ Lê về xem xét địa điểm tại khu vực “Cồn Vua” của làng. Họ cho biết đó là nơi đã từng chôn cất vua Lê Dụ Tông. Theo ông Tiến, khu vực được gọi là “Cồn Vua” vốn là một cồn đất cao khoảng 3m, rộng hơn 10m2, cồn nằm trên cánh đồng sau làng. Khi chia lại ruộng đất, chiếc cồn này đã được san bằng.

Ông Tiến chỉ biết có một “sự lạ” liên quan đến mảnh đất ấy là vào năm 1993, cách khu vực “Cồn Vua” chừng hơn trăm thước, khi đào thuỷ lợi người ta đã phát hiện ra một ngôi mộ trong quan, ngoài quách. Khi lật nắp quan, hài cốt của mộ vẫn còn nguyên, mặc áo tứ thân với một mớ tóc dài. Trong mộ cũng có vải lụa tơ tằm mà xã đã đo được 21m. Mộ còn có một số đồng tiền cổ và một món trang sức giống như một chiếc kiềng. Ngôi mộ được quy tập về nghĩa trang trong xã. Chỉ tiếc rằng, số lụa đã bị đốt đi, các di vật như quan, quách cũng bị nhiều người dân mang đi sử dụng cho các việc trong gia đình.
Theo phán đoán của dòng họ Lê thì đó là một ngôi mộ của một vị quan. Các triều đại xưa kia, khi an táng vị vua nào đó bao giờ cũng có các mộ của cận thần đi theo.

Lăng Bố Vệ - nơi đầu tiên chôn cất nhà vua

Trong tất cả các tài liệu lịch sử đều không nhắc tới lăng Bố Vệ (nay thuộc phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hoá). Tuy nhiên, theo dòng họ Lê thì đây mới là nơi đầu tiên chôn cất vua Lê Dụ Tông.

Tìm đến khu vực núi Mật Sơn - phường Đông Vệ, chúng tôi cũng không thu thập được thông tin gì về việc nhà vua Lê Dụ Tông đã từng được chôn cất ở đây. Bà Lê Thị Thái, 90 tuổi cho biết, không được biết gì về điều này. Bà chỉ biết, khu lăng Bố Vệ đã bị phá đi từ lâu.

Chúng tôi lại ngược ra Hà Nội và tìm gặp được cụ Lê Duy Chữ, Chủ tịch Hội đồng khoa học Trung tâm văn hoá Lạc Việt. Cụ Chữ năm nay ngòai 80 tuổi và là con cháu dòng đích của vua Lê Dụ Tông. Cụ Chữ cho biết, Lăng Bố Vệ xưa kia bao gồm 5 lăng của các vua Lê Anh Tông, Lê Thế Tông, Lê Thần Tông, Lê Dụ Tông và ông Lê Duy Cẩn (em ruột của vua Lê Chiêu Thống) cùng một số mộ của các công chúa không lấy chồng. Lý do mà chính sử không nhắc gì tới khu vực này là vì sau thời Lê Trung Hưng, nhà Trịnh và nhà Nguyễn đều xoá đi rất nhiều tư liệu lịch sử.

Việc di cốt của vua Lê Dụ Tông bị chuyển đi chính là liên quan đến việc khởi nghĩa của ông hoàng Lê Duy Mật (con trai vua Lê Dụ Tông). Ngọc phả của dòng họ Lê cũng không ghi nhận địa danh này vì e ngại các thế lực khác sẽ tìm đến để đào phá mộ các vua. Theo cụ Chữ, thông tin vua Lê Dụ Tông được chôn cất đầu tiên tại Bố Vệ nằm trong các tư liệu mật được truyền lại trong nội tộc dòng họ.

 

Hoàng Phương