Rối loạn phát triển vì... ép ăn

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, biếng ăn có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Chậm phát triển, rối loạn tăng trưởng, dễ mắc các bệnh mạn tính. Biếng ăn cũng có thể dẫn đến các vấn đề cảm xúc như không thích tiếp xúc, chậm chạp, thờ ơ, không có hứng thú trong học tập và vui chơi.

 
Theo Giáo sư Benny Kerzner, điều quan trọng là bữa ăn phải vui vẻ chứ không nên là “bãi chiến trường”. Các bậc cha mẹ có thể không biết hành vi, dỗ dành, hay đe dọa, ép trẻ ăn, quan tâm hoặc thờ ơ thái quá đến chuyện ăn của trẻ có thể vô tình làm trầm trọng thêm vấn đề. Trong mọi trường hợp, không nên bắt buộc trẻ em ăn vì điều này còn nguy hiểm hơn là sự suy dinh dưỡng.

 

Theo kết quả nghiên cứu của Hội Nhi khoa Việt Nam trong tháng 12/2008, tỉ lệ biếng ăn ở trẻ dưới 8 tuổi là 27%. Trong đó, nhóm trẻ từ 1- 6 tuổi có tỉ lệ biếng ăn cao nhất với 38%. Trên 40% những trẻ biếng ăn có dấu hiệu biếng ăn ngay từ khi dưới 3 tuổi.   Đường dây nóng miễn phí dành cho trẻ biếng ăn được thành lập bởi Hội Nhi khoa Việt Nam với hai số điện thoại (08) 2.2436.426 (TP HCM) và (04) 2.2436.426 (Hà Nội). Qua đường dây tư vấn, phụ huynh sẽ nhận được các lời khuyên khoa học hữu ích từ các bác sĩ của Hội Nhi khoa Việt Nam.

“Chúng tôi tiến hành các nghiên cứu và thấy rằng, bắt buộc trẻ thường không có hiệu quả mà còn làm tổn thương tình cảm mẹ con, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ. Dọa nạt có thể làm trẻ chậm phát triển, chậm tăng cân. Nguy cơ suy dinh dưỡng còn thấp hơn nguy cơ rối loạn phát triển. Điều quan trọng là khuyến khích trẻ thèm ăn chứ không phải bắt ăn đủ số lượng”- Giáo sư Benny Kerzner nói.

Giáo sư tâm lý Irene Chatoor, Phó Chủ tịch Khoa Tâm thần học, Giám đốc điều hành Chương trình Sức khoẻ tâm thần dành cho trẻ nhỏ và nhũ nhi thuộc Trung tâm y học quốc gia dành cho trẻ em Mỹ cho biết, 3 năm đầu tiên trong cuộc sống, có 3 điểm quan trọng với đứa trẻ: Tự điều hòa việc ăn uống, tự điều hoà ngủ và điều hòa cảm xúc của mình. Theo giáo sư Chatoor, phải giúp trẻ học cách ăn và hiểu rằng việc ăn uống quan trọng như thế nào. Trước tiên cho trẻ biết cảm giác đói bằng cách không ăn trong vòng 3 – 4 tiếng trước khi ăn, trong thời gian đó không cho trẻ ăn vặt; uống nước hoa quả, khi trẻ khát chỉ cho uống nước trắng. Thời gian ăn cũng quan trọng, một bữa ăn không nên kéo dài hàng giờ, dù trẻ ăn được hay khó ăn thì bữa ăn hợp lý nhất là 20 – 30 phút. Không nên cho trẻ giải trí trong bữa ăn như vừa ăn vừa xem tivi, đọc sách hay chơi đồ chơi. Bởi khi bị phân tâm, trẻ sẽ không chú ý đến các dấu hiệu đói và no từ chính cơ thể mình nữa.

Giáo sư  Chatoor cho biết thêm, có hai kiểu trẻ không muốn ăn uống, đó là quá ham chơi hoặc quá kén chọn thức ăn. Ở trẻ quá ham chơi, trẻ không có cảm giác đói, chỉ thích chơi đùa thay vì ăn. Với những trẻ quá kén chọn thức ăn, chúng sẽ có ác cảm khi  ăn những thức ăn mới. Chúng sẽ khó chịu, nhè thức ăn hoặc nôn. Chúng sẽ từ chối không ăn nữa và có khuynh hướng đồng hóa ác cảm này với các thức ăn có cùng màu, hình dạng và mùi vị. Cả hai dạng trẻ này đều thường kích động vào giờ ăn, khiến cha mẹ khó khăn trong việc giữ trẻ ngồi cùng bàn.

 

Không nên ép khi trẻ đã chán ăn. (Ảnh chỉ mang tính minh họa)

Khi trẻ quá ham chơi và ném thức ăn hoặc chén đĩa trong bữa ăn, cần thực hiện việc tạm dừng ăn để điều chỉnh hành vi. Đây không phải là hình phạt mà là biện pháp cần thiết. Khi trẻ trở lại trong thời gian ngừng ăn, nếu trẻ vẫn còn giận dữ và có hành vi xấu tiếp tục, cha mẹ nên thực hiện trở lại quy trình tạm ngừng ăn cho đến khi trẻ chịu vâng lời thì thôi. Nếu trẻ gây áp lực với cha mẹ bằng cách gào khóc thì không được nhượng bộ. Với trẻ kén thức ăn, cha mẹ phải giúp trẻ giảm ác cảm từ từ. Nếu trẻ nôn oẹ cần dừng ngay thức ăn đó lại. Nếu trẻ nhăn mặt, nhè thức ăn nên cho trẻ ăn từng ít một, cho uống nước hoặc ăn ngay một loại thức ăn ưa thích của trẻ. Cha mẹ nên ăn làm gương biểu lộ sự thích thú khi ăn, sau nhiều lần có thể trẻ sẽ đề nghị được ăn.

Theo Giáo sư Hoàng Trọng Kim, Hội Nhi khoa Việt Nam, để trẻ không biếng ăn, thức ăn phải phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Trẻ nhỏ chưa đủ răng phải chọn thức ăn loãng, trẻ lớn đủ răng thì chỉ thích thức ăn cứng để nhai như người lớn. Nếu cho ăn cháo kéo dài, thường xuyên thì trẻ chán ăn, thậm chí có thể tạo ra tâm lý sợ thức ăn loãng. Với trẻ hiếu động nên khéo léo khi xử trí. Ban đầu, có thể nương theo tính hiếu động, cho phép trẻ vui chơi khi ăn, nhưng phải tập dần để trẻ tập trung vào bữa ăn, ý thức là mình đang ăn thì hệ tiêu hóa mới tiết ra đầy đủ các dịch tiêu hóa, tạo sự ngon miệng...