Lễ to lễ nhỏ mừng thọ đầu xuân

Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng biết cách tổ chức lễ mừng thọ một cách vui vẻ, hạnh phúc ngược lại còn khiến nhân vật chính của buổi lễ mệt nhoài vì phải tiếp khách quá nhiều.

Mỗi nơi một kiểu

Gia đình anh Dương Phương Toại (thôn Hải Yến, xã Yên Hải, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh) vừa tổ chức lễ thượng thọ 80 tuổi cho cụ Phạm Thị Xe vào những ngày đầu năm Tân Mão. Ngoài các con trai, gái, dâu, rể tề tựu đông đủ, trong lễ mừng thọ của cụ Xe còn có gần 30 cháu chắt nội ngoại phấn khởi chúc tụng, đội lễ đầy ắp phẩm vật, hoa quả.

 

Cụ Xe mặc áo gấm đỏ thêu chữ Thọ, an toạ trên ghế đăng quang Thượng Thọ trải nệm hoa, bên hương án bày mâm ngũ quả lớn kết hình Long Mã. Xung quanh là gốc đào to, đầy nụ hoa và chậu Thiên tuế cùng với rất nhiều câu đối đỏ, trướng thơ... Người mừng thọ từng hàng đến trước mặt cụ Xe dâng lễ, chúc tụng. Sau đó những người này cùng dự tiệc chia lộc Thọ, chí ít cũng phải nhận một chén rượu lộc, lấy may đầu xuân.

Không nhiều nghi lễ như gia đình cụ Xe, nhưng cụ Nguyễn Thành Lương (Hoài Đức, Hà Nội) lại vừa được con cháu dựng rạp tổ chức lễ mừng thọ 80 tuổi dịp đầu xuân với 50 mâm cỗ to như cỗ cưới. Con cháu tự hào vì đã làm lễ mừng thọ cho bố to nên rất vui vẻ. Chỉ có cụ Lương thì được một trận mệt bã người vì phải tiếp khách quá nhiều. Ai cũng muốn xin cụ nhấp môi chén rượu lộc đầu năm cho may mắn nên khi khách khứa ra về, cụ Lương cũng say lử đử.

Gia đình chị Vân Anh (đường Hoàng Hoa Thám, Hà Nội) cũng đang chuẩn bị làm lễ mừng thọ 70 cho bố, trong khi cả nhà đang lo quýnh vì không biết nên làm lễ mừng thọ to hay nhỏ? Thành phần là những ai? Quà mừng thọ thế nào?... thì nhân vật chính- bố chị lại chỉ muốn đơn giản tổ chức trong nhà, hoặc ăn ở một nhà hàng vừa ngon vừa rẻ để con cháu tới chúc mừng.

Theo Thạc sỹ văn hóa Bạch Vân, Chủ nhiệm CLB Ca trù Hà Nội, xưa trong làng người 50 tuổi đã được làm lễ lên lão. Khi làng có hội hè đình đám dù không là chức sắc các lão vẫn được mời ra đình ngồi riêng cỗ trên chiếu cạp điều. Ngày nay, ông bà, cha mẹ ở tuổi 70, 80, 90 được con cháu tổ chức lễ mừng thọ và nếu các cụ tròn 100 tuổi thì ăn mừng lớn - gọi là bách tuế hay bách niên chi lão. Gia đình có người được mừng thọ được coi là đại hồng phúc.

 

Lễ mừng thọ của cụ Phạm Thị Xe. Ảnh: Phương Toại

 

Làm lễ to hay lễ nhỏ?

Bà Bạch Vân cho biết, 25 năm qua bà đã đi biểu diễn và dự lễ mừng thọ của nhiều người. Lễ mừng thường tổ chức vào dịp sinh nhật hoặc những ngày đầu xuân. Việc mừng thọ là dịp để con cháu thể hiện đạo hiếu, sự kính trọng, lòng biết ơn với người có công sinh thành.

"Trong ngày mừng thọ, con cháu làm đĩa trầu cau, mâm cơm ra đình thắp hương trình làng và bái tạ. Nhiều làng tổ chức mừng thọ cho các cụ ở đình làng vừa long trọng, vừa theo tục xưa, lại có cơm rượu liên hoan, đại diện chính quyền chúc mừng. Sau đó về nhà làm mâm cơm bái tạ tổ tiên.  Khả năng tổ chức mừng thọ cũng tuỳ hoàn cảnh chứ không có quy định bó buộc. Tiệc mừng thọ có thể tổ chức tại nhà, khá giả thì ra nhà hàng. Cũng chỉ nên mời người thân, họ tộc tới dự để các cụ quây quần với con cháu và cũng là cơ hội để con cháu tỏ lòng báo hiếu, mừng cha mẹ, ông bà cao tuổi đã nuôi mình khôn lớn. Trong lễ mừng thọ, con cháu chúc các cụ sức khỏe, làm thơ, tặng chữ, bức trướng, bức tranh, hay vật phẩm lụa là khăn áo, chú ý nhất là rượu thọ..."- bà Bạch Vân chia sẻ.

Theo bà Lê Hồng Phúc, Cục Văn hóa cơ sở, Bộ VH, TT&DL, hình thức mừng thọ ngày nay có thay đổi ít nhiều, nhưng đều là cách giáo dục con cháu bổn phận ăn ở có trước có sau với mọi người, thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn", hiếu đễ với ông bà, cha mẹ, nhân lên nét đẹp văn hóa "kính già, trọng lão" trong cộng đồng. Lễ mừng thọ to hay nhỏ đều thể hiện được niềm vui của gia đình vì có người sống thọ. Lòng hiếu thảo không căn cứ mâm cao, cỗ đầy hay giá trị của vật chất, mà đặt trên nền tảng sự chăm lo hàng ngày.

Về việc tổ chức mừng thọ mỗi nơi một kiểu, bà Phúc cho rằng ở quê thì các cụ thích xúng xính áo đỏ trong lễ mừng thọ. Nhưng nhiều cụ ở thành phố rất hiện đại lại không thích mặc áo đỏ, không thích mở tiệc linh đình. Cả hai hình thức này đều được cả miễn sao người cao tuổi thấy vui vẻ. 

 Hà Dương