Làng của những người "cổ lai hy"

Ông Nguyễn Nam - Chi hội trưởng người cao tuổi, sau hơn 30 phút mở sổ, đối chiếu một cách cẩn thận mới cho tôi thông tin chính xác: “Đến tháng 6/2007, làng Đại Nghĩa có 104 cụ thọ 70 tuổi trở lên; trong đó 72 cụ tuổi từ 70 - 79; 19 cụ tuổi từ 80 - 89; 12 cụ từ 90 - 99, đặc biệt có hai cụ trên 100 tuổi. Trong số đó có 30 cặp cụ ông, cụ bà”.

60% sống bằng lương hưu

Làng Đại Nghĩa dựa lưng vào đê La Giang. Sông La xanh trong uốn mình qua làng mạc trù phú mang đến cho Đại Nghĩa không khí trong lành. Trước mặt đồng ruộng mênh mông. Trạm bơm Linh Cảm với hệ thống kênh mương tưới tiêu là “máy điều hoà nhiệt độ” làm dịu mùa gió Lào nghiệt ngã.

Từ bao đời nay, người dân Đại Nghĩa, trồng và gìn giữ cây xanh như gìn giữ lá phổi của làng. 147 căn nhà ngói cấp 4 nằm thấp thoáng dưới màu xanh cây trái. Cấu trúc nhà vườn truyền thống đã mang đến cho Đại Nghĩa bản sắc cố hữu của làng quê Việt Nam.

Cụ Đinh Thiều (88 tuổi) chỉ vào vườn rau nói: “Bốn mùa đều sẵn, không mất tiền, không mất công mà an toàn. Hến sông La, hẹ vườn nhà, cà ngoài bãi, bánh đa làng, khoẻ bụng, khoẻ người!”. Bác Hoàng Thị Hồng không giấu nổi niềm kiêu hãnh khi nói về làng của mình: “Làng tui (tôi) là làng văn hoá. Trường Khổng Yên còn gọi là trường Minh Tân thành lập năm 1936, nhằm truyền bá cách mạng, truyền bá chữ quốc ngữ.

Đây cũng là nơi thành lập ra chi bộ Đảng đầu tiên huyện Đức Thọ… Tất cả  gia đình trong làng đều có công trình đảm bảo vệ sinh, giếng sạch, nước sạch, có hội quán, có sân chơi, bãi tập. Gìn giữ vệ sinh môi trường là công việc chung!”. Giữa trưa hè oi nồng mà không khí vẫn trong lành. Những cư dân làng Đại Nghĩa đã biết bảo vệ nguồn tài sản vô giá mà thiên nhiên ban tặng.

Ông Nguyễn Nam cho hay: “Hơn 100 người cao tuổi của làng, thì có đến 60% sống bằng lương hưu. Mức thu nhập bình quân của mỗi gia đình trong làng sàn sàn như nhau, không giàu nhưng cũng không nghèo. Làng này vừa cận thủy, cận thị, cách ga Yên Trung 700m.

Trước đây, làng có nghề truyền thống làm giấy, làm hàng mã, buôn thúng bán mẹt nên thật sự không quá đỗi lam lũ. Làng không phát tài nhưng phát lộc, con cháu đều học hành thành đạt nên cũng là một nguồn động viên tinh thần rất lớn”.

Quê hương đổi mới, con cháu trưởng thành, ân làng nghĩa xóm cũng là một  yếu tố để các cụ sống khoẻ, sống lâu, sống có ích, tốt đời đẹp đạo. Về hưu nhưng các cụ tham gia tích cực các hoạt động của làng, sống mẫu mực làm gương cho con cháu. Hội người cao tuổi là nơi để các cụ gặp gỡ trao đổi tâm sự chia sẻ ngọt bùi.

Ông Nguyễn Nam cho biết, Hội có nguồn quỹ 14 triệu đồng nhằm thăm hỏi động viên các cụ. Đặc biệt, hàng năm vào ngày mồng 4 têt, Hội người cao tuổi kết hợp với các đoàn thể khác tổ chức mừng thọ cho các cụ trong làng.

Hoạt động này đã thu hút sự quan tâm nhiệt tình của con cháu, dâu, rể, bạn hữu gần xa, nên đã động viên được các cụ và ngược lại các cụ cũng trích từ nguồn quỹ ít ỏi để lập quỹ khuyến học khen thưởng con cháu chăm ngoan, học giỏi. Điều đó đã tạo được sự giao hòa giữa các thế hệ.

Tứ đại đồng đường

Ở Đại Nghĩa, ông bà, con, cháu, chắt sống chung dưới một mái nhà rất hoà thuận. Chúng tôi đến thăm nhà cụ Thái Thị Châu (102 tuổi). Cụ còn minh mẫn nhớ lại tất cả các sự kiện đi qua cuộc đời mình. Cụ ông đã mất 25 năm. Hai con trai đầu: Ông Nguyễn Đức Khiêm mất  vào tuổi 80. Con trai thứ Nguyễn Đức Huề mất ở tuổi 75.

Hiện nay, cụ sống cùng con dâu là bà Hoàng Thị Hồng cùng cháu chắt. Cụ vẫn khoẻ mạnh, nhưng cách đây 2 năm, cụ bị ngã nên đi lại khó khăn. Những sinh hoạt, thuốc men, cơm cháo, bà Hồng cùng các cháu săn sóc, phụng dưỡng. Bà Hồng thấm thía về công lao và sự mẫu mực trong việc nuôi dạy con cháu của cụ. “Cụ đã có 22 cháu và 28 chắt. Không có cụ, bày tui mần răng (làm sao) nuôi dạy con cháu trưởng thành như hiện nay!”.

Cạnh nhà cụ Châu là đại gia đình cụ Đinh Chấp. Cả cụ ông và cụ bà đã xấp xỉ 100 tuổi. Cả hai cụ đã có 15 cháu và 10 chắt. Cụ ông ham đọc sách, nhớ vanh vách lịch sử làng, đọc thuộc lòng “Truyện Kiều”. Cụ bà vẫn còn giúp dâu con giữ cháu, chắt và làm một số việc nhỏ trong nhà. Cụ ông cười: “Hữu phúc khán nhi” (nhà có phúc nhìn vào con cháu). Mấy đứa cháu, chắt quây quần xung quanh hai cụ. Cảnh thật là ấm áp.

Người cao tuổi nhất làng là cụ Bích (103 tuổi). Hơn 1 thế kỷ đã đi qua cuộc đời cụ với biết bao nhiêu sóng gió, thăng trầm, bao buồn vui và nước mắt. Năm 1947, cụ góa chồng.

Năm 1968, con trai duy nhất hy sinh trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước. Cũng năm ấy, nhà cụ bị bom Mỹ tàn phá tan hoang. Từ đó, cụ sống cùng con rể, con gái và cháu chắt. Các cụ ở làng không ngớt lời khen ngợi đức độ của bác Phùng Văn Bằng, con rể cụ: “Con rể mà còn hơn con đẻ”.

Trong ngôi nhà ngói cấp 4 chưa khang trang, nhưng cụ Bích vẫn có phòng riêng với tiện nghi sinh hoạt. 14 năm cụ bị mù, tất cả mọi sinh hoạt cậy nhờ vào con cái, cháu chắt mà tịnh không một tiếng kêu ca, phàn nàn. Cụ Bích có 9 cháu và 16 chắt, trong đó chắt lớn nhất đã 24 tuổi. Năm 2003, cụ bị mù và đến tháng 10/2006 bỗng dưng mắt cụ sáng trở lại…

Phải chăng thiên nhiên thanh sạch, lòng người hòa thuận, đạo lý nghĩa tình làng xóm, hiếu nghĩa của cháu con… là “vị thuốc” cho các cụ trường sinh bất lão?!

Lê Văn Vỵ