Không có người công bằng hoàn hảo
Giadinh.net - Mặc dù có thể lúc nào chúng ta cũng tự nhủ rằng phải công bằng khi đánh giá về người khác và đôi khi, ngấm ngầm tự hào rằng đối với mọi người mình rất độ lượng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã bằng thực nghiệm chứng minh rằng: hầu hết chúng ta đều đánh giá người khác khắt khe hơn nhiều khi đánh giá bản thân.
“Đạo đức giả”
Không ít người vẫn hay tự hào về sự khoan dung và công bằng của mình với đồng loại. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới cho thấy sự thực không phải thế. Hầu hết mọi người đều không công bằng khi đánh giá người khác và nếu có chăng, một sự công bằng thì rất có thể đó chỉ là những hành động hoặc lời nói giả dối.
TS. Piercarlo Valdesolo từ Đại học Northeastern (Mỹ) và đồng nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu có sự góp mặt của nhiều người, những người này được giao 2 nhiệm vụ: Một việc tiêu tốn nhiều thời gian và việc còn lại dễ dàng và nhanh gọn hơn. Mục đích của sự khác nhau này là để xem những người tham gia sẽ nhận nhiệm vụ nào, nhiệm vụ khó khăn hay đơn giản. Kết quả cho thấy 85% người tham gia tự chọn cho mình công việc đơn giản hơn. Điều này đồng nghĩa với việc đẩy việc khó khăn cho người khác. Tệ hơn, ai cũng cho rằng quyết định của mình là công bằng.
 |
Ảnh minh họa.
TS. Piercarlo và nhóm nghiên cứu làm thêm thực nghiệm để khẳng định vấn đề bằng cách yêu cầu những người tham gia ghi nhớ nhanh những chuỗi số dài. Trong nhiệm vụ rất khó khăn, cấp bách này, những người tham gia trở nên công bằng hơn một chút. Họ cho rằng nhiệm vụ của mình cũng chỉ kinh khủng như của những người khác mà thôi. TS. Piercarlo khẳng định, chúng ta chỉ đạo đức qua trực giác mà thôi. “Khi chúng ta có đủ thời gian để nghĩ về công việc mình đã làm, mỗi người sẽ lập tức nuối tiếc rằng tại sao mình không làm một việc dễ dàng hơn” - ông nói.
Những người tham gia trong nhóm nghiên cứu của TS Piercarlo thậm chí còn rơi vào tranh cãi không ngừng về quyền lợi của mình khi vấn đề công bằng được đưa ra tranh luận. Ai cũng chăm chăm cho rằng mình cần phải được hưởng những điều mà những người còn khác lại cho rằng vô lý. “Với những người được cho là độ lượng nhất trong nhóm, cũng như những người tự cho là mình độ lượng, khi đi vào vấn đề quyền lợi và phân định công bằng đều ít nhiều “say sưa” kết tội người khác và cho rằng mình công bằng hơn”, TS. Piercarlo bình luận.
 |
Công bằng để nâng cao cơ hội cho bản thân
Theo ThS. Tâm lý Nguyễn Bá Đạt, giảng viên tâm lý trường ĐHQG, lý do một người khó có thể nghĩ công bằng được cho người khác nằm ở chỗ sự lo ngại cho vị trí cá nhân của mình trong một nhóm xã hội. Trong một nhóm xã hội, ai cũng lo lắng rằng vị trí của mình có thể bị tổn hại cho nên họ, hoặc do bản năng, hoặc cố ý, không công bằng với người khác. Hai người có vị trí ngang bằng nhau trong công việc và đang muốn cùng vươn lên thì tất yếu lúc này, họ sẽ lo nghĩ cho sự thăng tiến của mình và khó có thể đủ tỉnh táo để đánh giá đúng những gì người kia đã làm.
Theo thuyết phân tâm học của nhà tâm lý học người Áo Simund Freud thì có thể lý giải nét tâm lý này như một nỗi sợ hãi về sự soán ngôi. Vai trò giữa sếp và nhân viên là ví dụ điển hình nhất để minh chứng điều này. Mặc dù có thể trong một công ty, sếp về mặt nghiệp vụ, sếp có thể không giỏi hơn nhân viên nhưng một số người vẫn tỏ ra rằng mình có thể chỉ bảo nhân viên trong công việc. Đó không chỉ là do ông sếp này hách dịch, từ tận sâu trong ông ta, một nỗi lo sợ bị “soán ngôi” đã hình thành.
 |
Ảnh minh họa.
Theo ThS. Bá Đạt, môi trường cạnh tranh càng cao thì nét tâm lý này sẽ càng thể hiện rõ. Rất có thể một người buộc phải đồng ý rằng kẻ cạnh tranh với anh ta đã làm rất tốt. Nhưng rồi chỉ một lát sau, anh ta lại đặt mình vào cương vị của đối thủ mà nghĩ rằng “cho mình làm thì mình còn làm hơn thế”. Đặt trường hợp nếu anh ta được sắp xếp làm một công việc như đối thủ đã làm nhưng kết quả lại không được bằng thì rất có thể anh ta sẽ đổ lỗi cho hoàn cảnh khách quan mà chỉ nhận một số lỗi về mình.
Tuy nhiên, con người với sự phát triển của văn hóa và đạo đức cần phải kìm chế nét tính cách này. Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Northeastern phỏng đoán rằng bản năng đạo đức là kết quả của chọn lọc tiến hóa đối với những người sống theo nhóm. Việc công bằng sẽ làm củng cố mối quan hệ thuận lợi hai chiều và nâng cao cơ hội sống sót của chúng ta. Vì thế, các nhà nghiên cứu khuyến nghị mỗi người nên nhận biết được được điều này để có thể công bằng hơn trong việc xét đoán người khác, cũng là tự tạo cơ hội cho mình.
Từ xưa, ông cha đã đúc kết rằng “biết mình biết người” sẽ là khôn ngoan. Việc biết đánh giá đúng người khác tạo nên tính cố kết nhóm và cũng là giúp mỗi người tự hoàn thiện mình: “Một người hiểu chính xác được rằng đối thủ của mình hơn mình điều gì thì sẽ biết mình nên vượt qua mốc nào. Ngoài ra, thể hiện sự công bằng cũng có nghĩa là tỏ ra tôn trọng nhau. Điều đó sẽ tạo ra những mối quan hệ hai bên cùng có lợi và như các nhà khoa học Italia đã nói: Nó sẽ nâng cao cơ hội sống sót của chúng ta. Đúng nghĩa với cuộc cạnh tranh âm thầm vẫn diễn ra hàng ngày trong cuộc sống hiện đại.
Với các đồng nghiệp, nhân vật cơ bản của sự cạnh tranh, theo PGS. TS Văn Thị Kim Cúc, giám đốc Trung tâm Tâm lý học Ngàn phố thì sự tôn trọng đồng nghiệp sẽ giúp củng cố giá trị tình cảm, điều rất cần thiết trong bối cảnh cuộc sống đang chảy quá nhanh, cũng là cách giảm stress hiệu quả.
Phong Thiện
Ý kiến của bạn
Top 5 cung hoàng đạo gặp nhiều may mắn nhất trong tình yêu, hạnh phúc năm 2024
Gia đình - 1 giờ trướcGĐXH - Khi bánh xe vận mệnh quay tròn, năm 2024 sẽ mở ra một chương mới đầy sắc màu cho cuộc đời 5 cung hoàng đạo trong hành trình tìm kiếm tình yêu đích thực.
Bạn muốn con lớn lên thành công, lúc còn nhỏ nhất định phải dạy 10 điều cần thiết này
Nuôi dạy con - 3 giờ trướcGĐXH - Với những đứa trẻ, phát triển những kỹ năng và hành vi quan trọng trong kinh doanh sẽ giúp chúng tự làm chủ và thành công trong cuộc sống.
Làm con rể hiếu thảo 20 năm, tôi 'điếng người' khi biết được kế hoạch chia tài sản của bố vợ
Chuyện vợ chồng - 4 giờ trướcSau khi biết dự định của bố vợ, tôi hoài nghi liệu tôi có phải người thừa trong gia đình này?
3 chị em ruột giống nhau 'như sinh 3' cưới cùng ngày, vào lễ đường cùng giờ
Gia đình - 14 giờ trước3 chị em Kiều Nhi, Tuyết Nhi và Hoàng Duyên ở Lâm Đồng thường bị nhận nhầm là "sinh 3", gây chú ý khi tổ chức đám cưới cùng ngày.
Cùng 70 tuổi nhưng hàng xóm được con trai đón về dưỡng già còn tôi vào viện dưỡng lão: Đời chẳng nói trước điều gì!
Gia đình - 15 giờ trướcNgười đàn ông Trung Quốc này luôn so sánh bản thân với người bạn hàng xóm và hạnh phúc khi thấy mình hơn bạn. Tuy vậy mọi việc đảo lộn khi họ bước vào tuổi nghỉ hưu.
Nàng dâu chuyển giới chăm tặng vàng khiến mẹ chồng mê mệt, dẫn đi khoe khắp xóm, đáp lễ bằng chiếc SH
Gia đình - 16 giờ trướcNgày về ra mắt, Mị đã khiến mẹ chồng tương lai đi từ bất ngờ này sang ngỡ ngàng khác vì giới tính "gái mà trai, trai mà gái" của mình.
'Sau khi kết hôn, có nên đưa lương cho vợ không?' Câu trả lời từ những người đàn ông có gia đình nhiều năm rất thực tế!
Chuyện vợ chồng - 22 giờ trướcTheo bạn, sau khi kết hôn, người đàn ông có nên đưa tiền lương cho vợ không?
Nghiên cứu Đại học Harvard: Trẻ dùng điện thoại và không dùng điện thoại có sự khác biệt lớn ở 5 điểm, nghe xong cha mẹ cũng phải rùng mình
Nuôi dạy con - 23 giờ trướcGĐXH - Từ nghiên cứu có thể thấy cách dùng điện thoại phá hủy cuộc đời của một đứa trẻ là cho trẻ dùng một chiếc điện thoại không kiểm soát.
5 cung hoàng đạo nữ phú quý hơn người, không chỉ hôn nhân hạnh phúc mà tiềm lực kinh tế cũng 'không phải dạng vừa'
Gia đình - 23 giờ trướcGĐXH - Có một số cung hoàng đạo sinh ra đã được phúc báo, dường như được định sẵn để họ không phải lo cơm ăn áo mặc và luôn được yêu thương trong cuộc đời này.
Tử vi 12 cung hoàng đạo tuần mới: Bạch Dương có thể nhận được tiền thưởng, Cự Giải có nhiều cơ hội kiếm tiền
Gia đình - 1 ngày trướcGĐXH - Hãy xem tuần mới của 12 cung hoàng đạo có gì đáng quan tâm nhé.
Đám cưới đặc biệt của cô gái dân tộc Thái và chú rể Mỹ: Bố mẹ chồng nhập gia tùy tục, bàn chuyện cưới chỉ trong 1 cuộc điện thoại
Chuyện vợ chồngĐiều đặc biệt là lễ cưới diễn ra theo đúng phong tục, văn hóa của người Thái Đen.
