Dậy thì từ thuở... lên 2

Lối sống gây dậy thì sớm

Th.S Bùi Phương Thảo, Phó trưởng khoa nội tiết, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: Xã hội càng phát triển, đời sống người dân được nâng cao thì càng tác động mạnh mẽ đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ, khiến tuổi dậy thì của trẻ cũng sớm hơn.

Nếu như cách đây hơn 10 năm, tuổi dậy thì trung bình ở trẻ Việt Nam là 13-14 tuổi thì hiện nay, khoảng thời gian giao thời ấy giảm xuống còn 10 – 12 tuổi, có trẻ 8-9 tuổi. Dậy thì quá sớm được coi là một loại bệnh nếu xảy ra ở trẻ nữ trước 8 tuổi và ở trẻ nam trước 9 tuổi. Bệnh đang có xu hướng tăng lên và xuất hiện ở cả trẻ mẫu giáo. Th.S Thảo cho biết, Khoa Nội tiết đã từng phải điều trị cho một trường hợp mới... 2 tuổi đã dậy thì.

Điều đáng quan tâm là ngoài những trường hợp dậy thì sớm thật do bệnh lý như u não, tổn thương não, teo não, động kinh, u nang buồng trứng, u tuyến thượng thận... (rất dễ dẫn đến tử vong), hiện nay có không ít trường hợp dậy thì sớm giả (vô căn) không rõ nguyên nhân.  Có nhiều ý kiến cho rằng, hiện tượng dậy thì sớm là hậu quả của việc sử dụng bừa bãi các loại hóa chất, mỹ phẩm và các chất gây ô nhiễm môi trường, gọi chung là “endocrine disruptors” (những chất gây rối loạn nội tiết), bởi đây có thể là nguyên nhân dẫn đến phát triển sớm của các cơ quan chức năng sinh lý liên quan như vú, cơ quan sinh dục và những triệu chứng khác của tuổi dậy thì.

Ngoài ra, những trẻ em nào xem tivi hoặc sử dụng máy vi tính quá nhiều sẽ khiến lượng melatonin – một loại hormone giấc ngủ trong cơ thể -  sẽ suy giảm, mà hàm lượng hormone giấc ngủ này càng thấp thì càng thúc đẩy quá trình dậy thì của trẻ càng sớm. Hơn nữa, người ta cũng ghi nhận rằng, những đứa trẻ sống trong các gia đình có nhiều xung đột và căng thẳng thường dậy thì sớm hơn so với những bé gái sống trong gia đình hạnh phúc, ít xung đột, được ba mẹ giúp đỡ nhiều hơn. Đặc biệt, thói quen của các bậc cha mẹ là hay âu yếm vào bộ phận sinh dục của con cũng khiến trẻ có nguy cơ dậy thì sớm.

TS Nguyễn Thị Hoàn, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Nhi Trung ương nhấn mạnh. Hiện nay, do điều kiện kinh tế phát triển, trẻ em được ăn uống quá nhiều chất bổ nhưng lại lười vận động, khiến tỷ lệ béo phì tăng cao cũng là nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm. Chế độ ăn uống nhiều calo, đồ ăn nhanh nhiều chất bổ cùng với việc lạm dụng nhiều thuốc bổ cũng có tác dụng làm “thức dậy” chức năng giới tính, khiến trẻ bị bệnh.

Cần sự chăm sóc đặc biệt

TS Hoàn cho biết, việc dậy thì sớm sẽ làm cho bản thân đứa trẻ cảm thấy sợ hãi, bất an. Trẻ dậy thì sớm cần phải có sự quan tâm đặc biệt (nếu nguyên nhân do bệnh lý như u não mà không được điều trị, trẻ sẽ tử vong). Hơn nữa, khi mắc bệnh này, bước đầu trẻ cao hơn bạn bè nhưng sau đó lại ngừng phát triển và trở nên thấp lùn.

Đặc biệt, đây còn là căn nguyên gây vô sinh bởi ở nữ, khi dậy thì sớm cơ thể sẽ có nguy cơ bị “tấn công” bởi những căn bệnh ung thư: Ung thư vú, ung thư dạ con, ung thư buồng trứng...; Còn ở nam giới, dù tinh hoàn có bị kích thích nhưng trẻ khó có thể xuất tinh (dậy thì giả thì không bao giờ có hiện tượng xuất tinh)...

Các chuyên gia đều khuyên, cha mẹ cần hết sức quan tâm tới con cái, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu phát triển bất thường nào như trên cần phải cho trẻ đi khám ngay. Nếu trẻ bị dậy thì sớm, đặc biệt là trẻ gái thì ngoài việc chữa trị, cha mẹ cần quan tâm đặc biệt tới vấn đề tâm lý và kiến thức cho trẻ.

Người mẹ cần phải hướng dẫn trẻ cách giữ vệ sinh hằng ngày trong kỳ kinh, bởi có nhiều bé gái mới 10 - 12 tuổi đã bị viêm nhiễm âm hộ do không biết vệ sinh không đúng cách. Một số trường hợp còn bị sưng tấy vùng âm hộ, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm dính âm hộ, âm đạo, nhiễm trùng tử cung, buồng trứng, gây vô sinh, có thai ngoài tử cung.

Khi mới có kinh, chu kỳ kinh thường không đều, có thể 3- 4 tháng sau mới lặp lại nên cũng cần đề cập để trẻ bớt lo lắng. Với những trường hợp ra huyết nhiều, các bà mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được điều trị vì tình trạng này sẽ làm trẻ mệt mỏi, thiếu máu. Ngoài ra, các bà mẹ cần giáo dục giới tính để trẻ biết cách tránh bị lạm dụng tình dục và mang thai ngoài ý muốn.

Thúy Hà