Chồng nhọc nhằn đường... cai thuốc!

Có người ốm lăn ốm lóc, cơm không ăn được nhưng thuốc thì vẫn “đỏ môi”- “Lúc đó hút chẳng có vị gì nhưng vẫn cứ phải ngậm điếu thuốc, chả hiểu làm sao cả”- anh Mạnh, một người nghiện thuốc nói. Anh nghiện thuốc đã hơn 10 năm nay, từ ngày còn là sinh viên. Chưa bao giờ anh cố lý giải vì sao mình lại nghiện thuốc đến như vậy. “Mình chưa thấy cái gì khó như bỏ thuốc. Mình đã cố bỏ đến bao nhiêu lần rồi, dùng mọi biện pháp, nào là nhai kẹo, nào là tập thể dục... nhưng không ăn thua”?!
Không chỉ mình anh Mạnh đã từng có ý nghĩ bỏ thuốc trong đầu. Hầu như người đàn ông nào nghiện thuốc cũng đã từng nghĩ đến điều đó. Có người chỉ thoáng nghĩ đến thôi, có người thì hành động một cách quyết liệt, nhưng sự thật là nếu đã từng nghiện thuốc thì khó người nào bỏ được. Có nhiều người vừa hút thuốc vừa tự nguyền rủa mình: “Khốn nạn thế! Không thể bỏ được!” nhưng rồi cũng chỉ nguyền rủa vậy thôi. Thuốc vẫn khiến họ say đắm đến độ đêm đến mà bỗng dưng hết thuốc thì lục lọi cả trong gạt tàn, lấy mấy cái đầu lọc đã cháy dở châm lên hút lại.

Với một số người còn tệ hơn, không có thuốc không làm được việc, nhất là các nghệ sỹ. Người ngoài nhìn vào có thể cho rằng, đó là do họ tự ép mình vào cái gông cùm đó và... cố tỏ ra mình hay ho. Nhưng các chuyên gia tâm lý, những người luôn cố gắng tìm hiểu ngọn nguồn sự việc thì cho rằng: Nhiều người nghiện thuốc không chỉ vì họ nghiện chất nicotine mà còn là do một nguyên nhân khác, nguyên nhân sâu xa bắt nguồn từ ngày họ mới chỉ 1- 2 tuổi, giai đoạn mà bầu vú mẹ là thứ duy nhất có nghĩa trên đời.

Trong phân tâm học, giai đoạn từ 1-2 tuổi được gọi là “Giai đoạn môi miệng” trong số 3 giai đoạn được chia ra trong khoảng từ 1- 5 tuổi. Đây là khoảng thời gian rất quan trọng để nhân cách của một đứa trẻ hình thành. Mọi sự tác động đều là mạnh mẽ và gây xung lực có khả năng để lại dấu ấn đến tận những năm về sau, khi đứa trẻ đã trưởng thành. Ở giai đoạn này, niềm khoái cảm lớn nhất của đứa bé là ngậm đầu vú mẹ, nơi không chỉ mang lại cho nó sự thỏa mãn về thực phẩm, sự an toàn ấm áp mà còn là nơi gây ra những khoái cảm chưa hình thành rõ nét ở trẻ.

 

Chính vì việc bầu vú mẹ là nơi quá hoàn hảo nên khi xa rời, kết quả tất nhiên là người ta sẽ tiếc nuối, thậm chí sợ hãi: “Đó là lý do vì sao việc cai sữa cho con lại yêu cầu phải vô cùng cẩn thận”, PGS.TS Đỗ Lai Thúy- Phó Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa Nghệ thuật nói. Phải rời xa vú mẹ với bất kỳ đứa trẻ nào đều là bất đắc dĩ. Một đứa trẻ quá thỏa mãn với thời kỳ này, tức là khi mẹ chúng có đủ sữa, cử chỉ nhẹ nhàng, được cai sữa đúng thời điểm... cũng để lại những “vết thương” sau này. Từ vô thức, đứa trẻ không thể nào quên đi được đôi bầu vú quá đáng yêu đó và một nỗi tiếc nuối ngấm ngầm diễn ra. Một đứa trẻ bị cư xử thô bạo khi cai sữa cũng có thể để lại những di chứng khi lớn lên. Người đã trưởng thành này có thể luôn cảm thấy bất an và việc tìm cách thỏa mãn lại “giai đoạn môi miệng” đó là cách để họ tự trấn an mình. Hút thuốc là một trong những cách để một người thỏa mãn “tàn dư” của giai đoạn đó.

... Hút thuốc hoặc liếm môi chỉ là những biểu hiện nhẹ nhàng của việc không thoát khỏi thời kỳ môi miệng nhưng trong trường hợp đứa bé bị chấn thương quá nặng, nó có thể từ chối ăn bất cứ cái gì khác hoặc khi lớn lên cư xử hết sức thô bạo, dù chỉ là để giành lại một vật gì đó rất bé nhỏ...

Điều này lý giải tại sao anh Mạnh dù ốm không ăn được cơm nhưng vẫn cứ phải hút thuốc mặc dù thuốc chẳng có vị gì. “Nếu chỉ cai thuốc bằng cách khiến người nghiện bỏ dần thói quen sử dụng nicotine thì tác dụng sẽ không cao”, ông Đỗ Lai Thúy nói: “Vì những người nghiện thuốc thường thấy bất an khi không có điếu thuốc trên miệng, cũng như khi đứa trẻ xa rời vú mẹ, cảm giác về một nguồn thực phẩm ngon lành và một nơi chở che an toàn đã không còn”.

Có những người chỉ châm thuốc lên, rít một hơi đầu tiên rồi thì điếu thuốc cứ thế tự tàn và họ lại châm điếu khác. Điều này cho thấy họ không chỉ nghiện nicotine mà còn nghiện một “cái gì đó” khác, đó chính là cảm giác được an toàn dưới bầu vú mẹ. “Cho nên cai thuốc mà chỉ đánh vào kẻ gây nghiện nicotine thì chưa đủ, còn phải chú ý đến yếu tố tâm lý chi phối nó nữa”, PGS.TS Đỗ Lai Thúy chia sẻ...

Thuật ngữ ngành phân tâm học chỉ rối nhiễu này là “cố định”, chỉ nét tâm lý không thoát được ảnh hưởng của một giai đoạn đã qua trong quá khứ. Người bị mắc chứng này có thể có những biểu hiện khác nhau như liếm môi, mút tay... và hút thuốc là một trong những triệu chứng để nhận ra những đối tượng này. Chính vì thế mà khi cai sữa cho con, các bà mẹ nên chú ý đặc biệt cẩn thận để chúng không bị xáo động tâm lý có thể kéo dài về sau này. Hút thuốc hoặc liếm môi chỉ là những biểu hiện nhẹ nhàng của việc không thoát khỏi thời kỳ môi miệng nhưng trong trường hợp đứa bé bị chấn thương quá nặng, nó có thể từ chối ăn bất cứ cái gì khác hoặc khi lớn lên cư xử hết sức thô bạo, dù chỉ là để giành lại một vật gì đó rất bé nhỏ.

Các quý ông nghiện thuốc cũng nên cân nhắc xem mình có thực sự là nô lệ của nicotine hay không hay do khi không có thuốc, một nỗi day dứt vô hình lại ập đến?!