Bạo lực gia đình có tinh chu kỳ

 

Trong nhật ký tư vấn của Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng khoa học về giới, gia đình và vị thành niên (CSAGA), nhiều phụ nữ bị chồng bạo hành suốt hàng chục năm trời nhưng họ không biết cách để thoát khỏi hoàn cảnh.

Chị M là một trong những nạn nhân của nạn bạo hành gia đình dai dẳng đã tìm đến CSAGA trong tình trạng khủng hoảng tinh thần nặng nề. Chị kết hôn 10 năm với một người chồng nóng tính, cục cằn, gia trưởng. Chỉ cần mắc lỗi nhỏ, chị cũng bị chồng chửi mắng, đánh đập. Đôi khi chị bị chồng đánh chỉ vì không kịp mang nước cho con uống. Làm việc gì, chị cũng phải xin ý kiến chồng. Có lần chị bị chồng đánh một trận dã man vì tự ý đem cho người em 100.000 đồng khi em bị tai nạn.

Ai cũng thương chị, nhưng không dám làm gì trước người chồng dữ dằn. Tổ dân phố đến can thiệp, khuyên bảo nhưng mọi việc đâu lại vào đó.  Mặc dù bị chồng đánh liên tiếp, nhưng chị M vẫn nhẫn nhịn chịu đựng. Chị nghĩ, có thể vì anh thiếu thốn tình cảm từ cha mẹ, gia đình, cộng thêm cuộc sống bon chen căng thẳng nên mới sinh ra trầm cảm, nóng nảy như vậy. Chị vẫn nuôi hy vọng sẽ cảm hoá anh bằng tình yêu, bằng sự nỗ lực của mình. Nhưng đến giờ, sau hơn 10 năm chung sống, cứ nhìn thấy mặt chồng là chị bị căng thẳng. Chị muốn ly hôn nhưng mỗi lần đề cập đến chuyện đó, anh ta lại khóc và tìm mọi cách giữ chị. Anh dọa nếu ly hôn, anh sẽ giết cả nhà.

Ngoài tính hung bạo, chồng chị M còn cấm chị gặp gỡ, tiếp xúc với người khác giới. Nếu anh ta bắt gặp chị trò chuyện với người đàn ông nào, y như rằng tối hôm đó chị sẽ bị đánh. Kể với nhà tư vấn, chị M nói rất muốn thoát khỏi cuộc hôn nhân này nhưng lại sợ anh ta sẽ làm càn.

 

Theo bà Hoàng Kim Thanh, Giám đốc điều hành mạng lưới phòng chống bạo lực gia đình tại Việt Nam (DOVIPNET), khi tìm hiểu những ca tư vấn liên quan đến bạo hành gia đình kéo dài trên thường nhận thấy, bạo lực có tính chất chu kỳ. Đối tượng hành hạ nạn nhân xong thường tỏ thái độ ân hận, hối lỗi, cố gắng bù đắp bằng các cử chỉ, hành động ân cần. Nạn nhân thường tha thứ và nuôi hy vọng chồng, người yêu thay đổi. Sau đó, bạo lực lại xảy ra. Tiếp theo là dọa dẫm (dọa giết, dọa chiếm hết tài sản, không cho nuôi con). Cái vòng luẩn quẩn ấy cứ kéo dài năm này sang năm khác.

Theo điều tra thực trạng gia đình ở Việt Nam năm 2006 (do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tổng cục Thống kê, Viện Gia đình và Giới, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc thực hiện), cứ 5 gia đình thì có 1 gia đình có 1 trong các hành vi bạo hành, như đánh, đe dọa tinh thần hoặc ép quan hệ tình dục.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Mai Hoa, Trung tâm tư vấn Tuổi trẻ hạnh phúc và Kỹ năng cuộc sống (Trung ương Đoàn TNCSHCM) cho biết, tính chu kỳ của bạo lực thường chỉ xuất hiện khi người bị bạo hành hy vọng đến một sự thay đổi nào đó. Trong quá trình tư vấn, chuyên gia này nhận thấy hầu hết phụ nữ đều có một điểm chung là luôn nghĩ tốt về chồng. Kể cả khi bị chồng đánh cho thâm tím mặt mày, chị em vẫn nghĩ rằng tại mình ứng xử không khéo léo. Họ thường đưa ra lý do để tự biện minh cho hành vi bạo lực của chồng như vì vỡ nợ, do thất nghiệp, thậm chí do mình ngoại tình... Chính vì vậy, họ cứ hy vọng một ngày nào đó chồng sẽ thay đổi.

Việc tìm được nguyên nhân vì sao chồng trở nên bạo lực là cần thiết. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tư vấn, khi đã tìm được nguyên nhân thì cần biết phải thay đổi hoàn cảnh. Nếu thấy chồng trở nên hung hãn vì bị vỡ nợ chẳng hạn, vấn đề cần giải quyết là giải quyết nợ nần của chồng. Nếu thấy rằng, cái gốc đó không thể giải quyết được thì việc duy trì hôn nhân là đồng nghĩa chung sống với bạo lực. Nhưng hầu hết nạn nhân của bạo lực gia đình lại không nhận ra được điều này. Họ chỉ biết hy sinh bản thân, chấp nhận sống chung và chờ đợi một sự thay đổi trong tuyệt vọng. Đây chính là nguyên nhân đẩy nhiều người rơi vào vòng xoáy bạo hành.

Ngoài nguyên nhân tâm lý trên, còn có một số lý do khác khiến người phụ nữ phải cân nhắc, nhẫn nhục chịu đựng như: Uy tín, thể diện của bản thân, của gia đình, con cái, sự lệ thuộc về kinh tế, chỗ ở... Khi không vượt qua được những ràng buộc này, phụ nữ thường chọn giải pháp chịu đựng để tạo nên một vỏ bọc gia đình “trong ấm ngoài êm”.