7 "quy tắc vàng" khi con đến tuổi dậy thì

Điều kiện vật chất tốt hơn khiến trẻ dậy thì sớm và trở thành một "thách thức" đối với cha mẹ. (Ảnh minh họa)

Một trong những thử thách lớn nhất để cha mẹ hoàn thành trách nhiệm nuôi dạy con trong giai đoạn này, là phải biết xét đoán xem hành động nào là bình thường, hành động nào là nông nổi, sai trái. Tính tình thay đổi, học hành sa sút, cư xử khác thường – dù có thể là một biểu hiện logic của tuổi vị thành niên nhiều biến động – nhưng đó cũng có thể là một “căn bệnh tình cảm” tiềm ẩn cần phải có giải pháp chữa trị.

Sau đây là một số biểu hiện rắc rối của thời kỳ dậy thì: suy nghĩ rối rắm, lan man. Dễ lạc đề, phân tán tư tưởng, thiếu tập trung. Học hành sa sút hơn bình thường, rụt rè, thụ động. Những cảm giác buồn rầu, lo lắng liên tục và nhiều khi vô cớ. Thay đổi cách ăn nói, phục sức, “adua” theo lời tư vấn của bạn bè. Thay đổi về cách ăn ngủ: ăn ít đi, hay trằn trọc về đêm. Những tư tưởng và hành động “tưng tửng”, khác thường. Dễ lên cơn tự ái, dễ bộc phát tình cảm, vui buồn…

1. Xác lập một hàng rào của những quy tắc và chuẩn mực

Hàng rào chuẩn mực không phải là công cụ để trừng phạt, thị uy hay “cho trẻ một bài học nhớ đời”. Nhưng nó phải là một cột mốc nhất định để trẻ hiểu đâu là sự lựa chọn đúng đắn cho vấn đề: giờ giấc hoạt động, đối tượng giao tiếp, mốt quần áo, tóc tai, quan điểm bạn bè, vấn đề ma túy, rượu chè,… hãy thường xuyên giữ vững các quy tắc này, bàn thảo với trẻ, kiên quyết nhưng không áp đặt nặng nề và trách mắng nóng nảy.

2. Tăng cường sự giao tiếp giữa cha mẹ - con cái

Cha mẹ có vai trò quan trọng trong định hướng phát triển lòng tự trọng và sự suy xét của trẻ. Trẻ có thể “rung động” trước ý kiến của bạn bè, nhưng cha mẹ vẫn là chỗ dựa vững chắc cho sự định hướng trước những vấn đề nóng hổi như: quan hệ tình cảm, tình dục, chất kích thích, HIV… Sự thực luôn cho thấy, là trẻ sẽ nghe lời cha mẹ, nếu chúng tìm thấy ở bạn sự thoải mái khi được giải bày tâm sự và nhận được sự hưởng ứng nghiêm túc và đầy tình thương từ gia đình.

3. Cha mẹ cần nêu những tấm gương sáng

Con cái là tấm gương phản chiếu phong cách sống của cha mẹ. Những hành vi của người lớn sẽ in sâu vào bộ nhớ của trẻ. Do đó, nếu bố cứ uống rượu say xỉn, rồi đánh đập vợ con, nếu mẹ cứ to tiếng và suốt ngày dán mắt vào những phim tình cảm ủy mị, thì trẻ sẽ bị ảnh hưởng lớn về nhân cách do những chấn thương về đời sống tinh thần, tình cảm. Vì vậy, các bậc cha mẹ hãy gieo cấy những hình ảnh đẹp vào lòng con trẻ bằng cách tự hoàn thiện mình. Đừng giáo dục con theo kiểu tùy hứng, “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”, đừng quát mắng, đánh đập ầm ĩ, dạy trẻ một đằng, còn mình làm một nẻo.

4. Hy sinh thêm thời gian để dạy cho con cái

Giữa vòng quay tất bật của việc kiếm sống và thăng tiến, bạn cần phải có những khoảnh khắc tĩnh lặng, thanh bình để dành cho bản thân mình và chồng con. Cùng nhau tổ chức nấu nướng cuối tuần, đi chơi dã ngoại, câu cá, chỉ để cha mẹ, con cái gần gũi nhau và chuyện trò thân mật, vui vẻ thôi. Đừng “cài đặt” vào đấy những chương trình thuyết giáo dài dòng, nặng nề hay khiển trách, dằn vặt.

5. Quan tâm hơn nữa đến bạn bè và những đối tượng giao tiếp của con

Có thể mời bạn bè của con về nhà cùng học tập, liên hoan, giải trí, tạo điều kiện cho trẻ thấy rằng gia đình là nơi mang lại hạnh phúc, niềm vui, sự an toàn chứ không phải là một nơi nào khác với những thú vui, trò giải trí nguy hiểm. Nên phối hợp với các phụ huynh khác để theo sát con cái.

6. Tránh lối giáo dục “dẫm chân lên nhau”

Tránh kiểu giáo dục “ông nói gà, bà nói vịt” để trẻ phải hoang mang chạy qua chạy lại giữa cha mẹ để tìmcâu trả lời. Giáo dục con cái là một tiến trình của một “tổ hợp đồng hành”. Vợ chồng bạn phải là đồng đội, đồng chí của nhau để thống nhất trong việc dạy con cái.

7. Khuyến khích những hoạt động thể lực