Đi chợ cốm sớm thu

Cứ sáng sáng, những bà cụ áo nâu sồng lại kĩu kịt quẩy gánh cốm ra chợ bán, một bên là cốm, một bên là bó rơm màu xanh non được tuốt và bó cẩn thận. Chiếc quang gánh đung đưa đều đặn và khéo léo trên đôi vai của các bà các chị như cũng hối hả cùng bước chân trên đường để kịp tới lúc chợ còn đông. Thỉnh thoảng trên con đường đến chợ, tiếng xe đạp lách cách, cót két của những người bán cốm rong lại ngân lên như khẽ đánh thức mùa thu thức dậy "đi chợ" cùng gánh cốm.

Mùi hương đặc trưng của làng làm cốm quyến rũ khách lạ ngay từ khi đặt chân vào làng. Hai bên đường là những đống rơm mới còn xanh rì sạch sẽ tỏa ra một mùi thơm của cây lúa hòa lẫn cái nắng thu dịu dàng ấp ủ từ ngày hôm trước. Chẳng cần phải hỏi đường tới chợ, cứ theo cái mùi cốm thoang thoảng là tới được chợ.

Người đi chợ không nhất thiết phải mua cốm, có thể đến để xem chợ, nếm cốm hay chỉ đơn giản để thưởng thức mùi cốm non, cốm già. Câu chuyện về cốm xuất hiện giữa lúc mặc cả của khách mua, giữa lúc ế hàng, vắng khách của người bán hay chỉ xoay quanh một bà bạn hôm nay nghỉ buổi chợ vì làm cốm nhiều quá.

Cốm có nhiều loại và giá cả cũng lên xuống theo ngày nhưng cánh cốm mỏng, khô, tơi, nhai thấy dẻo nhưng không dính răng mới là cốm ngon. Những hôm rằm hay mồng một, giá cốm có thể thay đổi trong phiên chợ. Cốm non có giá từ 70.000 đồng tới hơn 100.000 đồng/cân còn cốm già "nhẹ ký" hơn với chỉ 45.000 đồng/cân.

Chị hàng lá sen bảo, cốm phải được bọc bằng thứ lá này mới thơm và đúng kiểu. Chợ cốm trước đây đông lắm, giờ thì đã vãn đi nhiều bởi còn đâu đất mà trồng thứ lúa nếp cái hoa vàng đặc biệt mà làm cốm.

Cốm có hai vụ, cốm chiêm và cốm mùa. Vụ đầu, cốm chiêm, có từ tháng tư kéo dài khoảng một hai tháng. Vụ sau, cốm mùa, bắt đầu từ tháng 9. Mùa cốm kéo dài không nhiều nên chỉ cần một chút quên lãng là đã không được thưởng thức món ngon Hà Thành. Ngày mưa cũng như không, chợ cốm làng Mễ Trì Hạ vẫn họp đều đặn. Vừa suýt soa cái rét "ngọt" của buổi sáng sớm vừa nhấm nháp từng hạt cốm mỏng tang, khô rang và thật dẻo ngay tại chợ thì không gì bằng.