Hà Nội
23°C / 22-25°C

TS Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ: “Mỗi gia đình hãy có 2 con!”

GiadinhNet - Trung Quốc tuyên bố sẽ nới lỏng chính sách 1 con, cho phép các cặp vợ chồng sinh con thứ 2 trong trường hợp vợ hoặc chồng là con một và coi đây là một trong những vấn đề lớn liên quan đến cải cách sâu sắc, toàn diện của đất nước.

TS Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ: “Mỗi gia đình hãy có 2 con!” 1

“Công thức 1-2-4”: Một đứa trẻ Trung Quốc sẽ phải chăm sóc 4 ông bà nội, ngoại và 2 bố mẹ lúc trưởng thành do chính sách một con của Trung Quốc gây nên. Ảnh minh họa

 
TS Dương Quốc Trọng – Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ, đã có trao đổi với PV Báo GĐ&XH về vấn đề này với sự liên hệ đến công tác dân số của nước ta bằng các bài học thành công và chưa thành công của nước bạn.  

Trung Quốc rất coi trọng công tác DS-KHHGĐ

Trung Quốc (TQ) đã quyết định sẽ thay đổi chính sách 1 con kéo dài suốt 3 thập kỷ qua. Ông bình luận như thế nào về sự thay đổi này?

- Phải nói rằng, TQ hết sức coi trọng công tác DS-KHHGĐ. Từ cuối những năm 70 của thế kỷ trước đến nay, họ thực thi chính sách 1 con và trong mấy chục năm qua đã tránh sinh được khoảng 400 triệu trường hợp. Khi thế giới đón công dân thứ 7 tỷ, Liên Hợp Quốc đã đánh giá: Thế giới đã đón công dân thứ 7 tỷ chậm khoảng 2 năm so với dự báo nhờ chính sách 1 con của TQ.

Sự coi trọng công tác DS-KHHGĐ của TQ được thể hiện qua rất nhiều lần cải cách bộ máy tổ chức để giảm số Bộ và cơ quan ngang Bộ, nhưng Ủy ban Quốc gia DS-KHHGĐ của TQ vẫn tồn tại trong suốt thời gian ấy. Mãi đến năm 2013 này, họ mới thay đổi, nhập Ủy ban Quốc gia DS-KHHGĐ cùng với Bộ Y tế thành Ủy ban Quốc gia Y tế - KHHGĐ. Bà Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc gia DS-KHHGĐ được bổ nhiệm làm Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc gia Y tế - KHHGĐ. Tôi cũng đã trực tiếp hỏi bà Bộ trưởng là “tại sao không gọi là Bộ mà gọi là Ủy ban”? Bà Bộ trưởng cho biết: “Cả vấn đề y tế cũng như dân số đều cần sự phối hợp liên ngành trong quản lý, điều hành. Do vậy, việc thành lập Ủy ban sẽ có sự tham gia của các Bộ, ngành và khi đó Ủy ban sẽ quyết định các vấn đề liên ngành. Hơn nữa, Ủy ban mới có tên là Y tế-KHHGĐ, cho thấy TQ vẫn hết sức coi trọng công tác DS-KHHGĐ”. Như vậy, có thể nói đây là một sự thay đổi hết sức thận trọng của TQ.

Trong những lần đi công tác tại TQ, tôi cũng đã nhiều lần đến tận cấp cơ sở của bạn. Tại đây, tôi được biết: Khi triển khai một vấn đề nào đó, có thể Bí thư hoặc Chủ tịch dự nhưng khi triển khai về công tác DS-KHHGĐ bao giờ cũng phải có cả Bí thư và Chủ tịch.

Cuối tuần qua, ba ngày sau Hội nghị Trung ương 3, khóa XVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc (từ ngày 9-12/11/2013), các nhà lãnh đạo TQ đã có những quyết sách quan trọng về “những vấn đề lớn liên quan đến cải cách sâu sắc, toàn diện” của đất nước, trong đó có việc nới lỏng chính sách sinh 1 con. Kỳ họp Trung ương 3 các khóa của TQ thường đưa ra những định hướng và cải cách kinh tế quan trọng. Hội nghị Trung ương 3 năm 1978 đã đưa ra nhưng cải cách kinh tế cơ bản, mở ra mấy thập kỷ tăng trưởng mạnh mẽ và thay đổi toàn bộ diện mạo của TQ. Như vậy, trước những vấn đề phát sinh trong công tác dân số sau một thời gian dài thực hiện chính sách KHHGĐ quyết liệt, họ đã có sự thay đổi, nới lỏng chính sách sinh 1 con của mình.
 
Tránh “thảm họa” trong tương lai 
 
Theo ông, những yếu tố nào khiến TQ quyết định thay đổi chính sách đó vào thời điểm này?
 
- Chính sách 1 con của TQ kéo dài hàng mấy thập kỷ, giúp họ rất thành công trong việc kiểm soát tốc độ gia tăng dân số. Tuy nhiên, những vấn đề mới đã nảy sinh: Tỷ lệ trẻ em ở TQ rất thấp, chiếm 16,5%, tức là cứ 6 người dân mới có 1 trẻ em. Trong khi trước đó, cứ 2 người dân thì có 1 trẻ em.
 
Số người cao tuổi ở TQ hiện nay rất cao, lên tới 127,6 triệu người. Con số này có sự trùng hợp khá thú vị, bằng đúng với dân số của Nhật Bản. TQ vừa vượt qua Nhật Bản để đưa nền kinh tế của mình từ thứ 3 lên thứ 2 trên thế giới, cũng chính là do dân số Nhật Bản đã bị “lão hóa”, nguồn nhân lực lao động rất ít. TQ đã tận dụng được thời cơ này để vượt lên, tuy nhiên trong thời gian tới, chính họ cũng phải đối mặt với tình trạng “già hóa” của mình đang diễn ra hết sức nhanh chóng. Theo dự báo, đến giữa thế kỷ này, khoảng 1/3 dân số TQ là người cao tuổi. Đến năm 2030, số người cao tuổi sẽ nhiều hơn số trẻ em, tức cứ 1 trẻ em sẽ có trên 1 người cao tuổi.
 
Hiện nay, TQ cũng đang phải đối mặt với vấn đề mới mà vẫn được gọi là công thức “4 – 2 – 1” do chính sách 1 con gây nên. Đó là 4 ông bà nội, ngoại và 2 bố mẹ đang chăm sóc 1 đứa trẻ. Trong tương lai không xa, công thức đó sẽ đảo ngược lại là “1-2-4”, tức một đứa trẻ sẽ phải chăm sóc 2 bố mẹ và 4 ông bà nội ngoại. Điều này thực sự là một “thảm họa”! Vì những đứa trẻ ngày hôm nay được “chăm sóc” rất kỹ lưỡng bởi 6 người lớn, mà thường được gọi là những “ông trời con”, thích gì được nấy đó sẽ thiếu khả năng, kỹ năng chăm sóc lại 6 người cao tuổi trong tương lai.
Thêm vào đó, TQ đã và đang đối mặt với vấn nạn về mất cân bằng giới tính khi sinh đã kéo dài hàng thập kỷ qua. Cho đến nay, tỷ số giới tính khi sinh của TQ thuộc hàng cao nhất thế giới (118 trẻ trai/100 trẻ gái) và cũng là nước có tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh sớm nhất, kéo dài nhất và đang chịu hậu quả nặng nề nhất trên một quy mô dân số bị tác động lớn nhất thế giới. TQ đang thiếu hụt tới 67 triệu phụ nữ. Điều đó không chỉ tác động trực tiếp đến các vấn đề dân số nói riêng mà còn tác động tới an ninh trật tự xã hội và sự phát triển bền vững quốc gia nói chung.

Trung Quốc là nước đông dân nhất thế giới, vậy nếu bây giờ họ nới lỏng chính sách 1 con, liệu có nguy cơ bùng nổ dân số?

- Những thay đổi về chính sách dân số ở TQ là rất thận trọng. Thứ nhất, như tôi đã nói ở trên sự thay đổi về tổ chức bộ máy - Ủy ban Quốc gia Y tế-KHHGĐ là một sự thay đổi được nghiên cứu rất kỹ và cũng là để tạo điều kiện đưa ra các quyết sách liên ngành. Thứ hai, theo quy định mới, các cặp vợ chồng sẽ được phép có con thứ hai nếu một trong hai người hoặc vợ hoặc chồng là con duy nhất trong khi trước đây quy định là cả hai vợ chồng đều là con một duy nhất. Điều đó cho thấy, chính sách dân số 1 con của TQ được nới lỏng từng bước trên cơ sở đúc kết kinh nghiệm từng giai đoạn.

Tại các hội thảo quốc tế về DS-KHHGĐ, các bạn TQ cho hay, họ đã thử nghiệm “bật đèn xanh” cho một số vùng sinh 2 con. Tuy nhiên, tổng tỷ suất sinh (số con trung bình của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ - TFR) không tăng. Hiện TFR của họ là 1,6 con nhưng theo các chuyên gia về dân số, con số này trên thực tế còn thấp nữa. Kinh nghiệm quốc tế cho rằng, TFR đã rơi xuống dưới 1,6 con sẽ rất khó nâng mức sinh lên. Do đó, tôi tin rằng, không có sự bùng nổ dân số TQ trong thời gian tới.
Việt Nam: “Mỗi gia đình hãy có 2 con”

Chúng ta có thể nhìn thấy nhiều nét tương đồng về đặc điểm dân số giữa TQ và Việt Nam như cùng đang đối mặt với già hóa dân số, mất cân bằng giới tính khi sinh... Trông người lại ngẫm đến ta, liệu chúng ta có thay đổi gì trong chính sách KHHGĐ không thưa ông?

- Trong công tác dân số, chúng tôi rất chú ý tới việc tham khảo kinh nghiệm của quốc tế. Với TQ thì càng phải tham khảo để học hỏi những kinh nghiệm thành công và để tránh dẫm phải những sai lầm trong công tác DS-KHHGĐ. Việt Nam và TQ có nhiều điểm tương đồng, trước hết là hệ thống chính trị nước ta và TQ đều là những nước XHCN đều do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Văn hóa của Việt Nam và TQ cũng có những nét tương đồng, đặc biệt là trong văn hóa sinh đẻ: Thích sinh con trai hơn.

Việt Nam đã bước vào giai đoạn “già hóa dân số” từ năm 2011 và đang trong thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”. Tỷ số giới tính khi sinh của chúng ta cũng đang cao. Do đó, những việc làm của bạn, ngẫm đến ta trong thời gian tới ta nên làm những gì? Vừa qua, trong quá trình xây dựng Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 – 2020 và hiện nay, khi đang xây dựng Luật Dân số để trình Quốc hội, chúng tôi cũng đề xuất: Thời điểm này là thời điểm chín muồi để thay đổi chính sách dân số, tuy nhiên, chúng ta cũng phải làm rất thận trọng...

Trước đây, thông điệp chúng ta đưa ra là: “Mỗi gia đình chỉ nên có từ 1 – 2 con” thì thông điệp hiện nay, chúng tôi đề xuất là: “Mỗi gia đình hãy có hai con”.  Ở một số địa phương như TP Hồ Chí Minh với mức sinh khá thấp 1,33 con thì như nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã nói: “Hãy sinh đủ 2 con” và ông cũng đã giao cho ngành dân số xây dựng các cơ chế chính sách để làm sao mỗi gia đình sinh 2 con là những gia đình có lợi nhất, hạnh phúc nhất.

Việc sinh con không chỉ còn là chuyện riêng của mỗi gia đình mà là sự tồn vong của một quốc gia. Việc sinh đẻ phù hợp, đảm bảo mức sinh hợp lý sẽ kéo dài được thời kỳ cơ cấu “dân số vàng”, làm chậm lại quá trình “già hóa dân số” và đồng thời giúp chúng ta khống chế được sự gia tăng của tỷ số giới tính khi sinh trong thời gian tới.
 
- Trân trọng cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

Hà Thư (thực hiện)
giangthuctap
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

Dân số và phát triển - 3 giờ trước

Không thể phủ nhận rằng hút thuốc gây hại tới sức khỏe sinh sản theo nhiều cách. Nhưng bên cạnh đó, còn có nhiều thói quen ăn uống khác cũng “đầu độc” cậu nhỏ của nam giới không kém.

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

Dân số và phát triển - 3 giờ trước

Sau sinh, khu vực xung quanh hậu môn, âm đạo (đáy chậu) của người mẹ thường sưng đau và cần một thời gian để lành lại. Vì vậy, người mẹ cần được chăm sóc, nghỉ ngơi đầy đủ trong vài tuần sau khi sinh để hồi phục sức khỏe hoàn toàn.

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 20 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Top