Hà Nội
23°C / 22-25°C

Tận dụng cơ cấu dân số "vàng" (cuối): Ứng phó với tương lai

Thứ sáu, 08:10 02/07/2010 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Cơ cấu dân số Việt Nam có sự biến đổi mạnh mẽ, vừa bước vào thời kỳ dân số "vàng" vừa bước vào thời kỳ già hóa dân số.

 
Áp lực đào tạo, chăm lo việc làm cho lực lượng lao động lớn cộng thêm áp lực về an sinh xã hội cho người cao tuổi (NCT) đang là bài toán nan giải cho việc tận dụng cơ hội "vàng".

Sự biến đổi "dữ dội"

Trong con mắt của các nhà nghiên cứu, các chuyên gia trong lĩnh vực dân số, cơ hội dân số không tự động, không tất yếu đem lại tác động tích cực, mà nó phải được giành lấy. Nguồn nhân lực dồi dào đó khi được đào tạo, nâng cao chất lượng, nâng cao tay nghề sẽ nắm lấy cơ hội kinh tế trong nước, thậm chí trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao có thể xuất khẩu tới các nước đang thiếu nhân lực.

PGS.TS Trần Văn Chiến
Phó Tổng cục trưởng
Tổng cục DS-KHHGĐ
Sự biến đổi cơ cấu dân số theo tuổi đã và đang tác động to lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội nước ta theo cả hai chiều: Tạo ra cơ hội và nảy sinh những thách thức lớn. Trong đó, điều thấy rõ nhất là số NCT và số trẻ em đang giảm đi nhanh chóng.

Tính từ năm 1979 tới nay, các nhóm tuổi phụ thuộc (từ 0 - 14 tuổi) giảm mạnh. Đặc biệt, nhóm tuổi từ 0 - 4 tuổi giảm tới 1/2 so với thời điểm năm 1979. Ngược lại, trong 20 năm, tỉ lệ nhóm tuổi từ 65 tuổi trở lên đã tăng tới 1,5 lần. Theo các chuyên gia, tỉ lệ NCT cuối thời kỳ dự báo năm 2059 là 28,31%, số người trong độ tuổi nghỉ hưu sẽ là 28 triệu. Còn trước mắt, trong 10 năm tới, cả nước phải đảm bảo an sinh xã hội cho 10 triệu người 60 tuổi trở lên các khoản lương hưu, trợ cấp, chăm sóc sức khỏe...

Trong giai đoạn cơ cấu dân số "vàng" này, Việt Nam cũng gặp phải một số thách thức bởi sự biến đổi "dữ dội" của cơ cấu dân số. Với tỉ lệ dân số trong độ tuổi lao động chiếm tới 63%, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ sẽ tiếp tục tăng không ngừng trong giai đoạn 2010 - 2029, đạt cực đại là 25,67 triệu người, đưa đến những thách thức về của việc đảm bảo đầy đủ các phương tiện và dịch vụ tránh thai, nhằm đảm bảo duy trì được mức sinh hợp lý.

Cùng đó, sự gia tăng của tỉ số giới tính khi sinh một cách bất thường (111 trẻ trai/100 trẻ gái) cũng thực sự đáng lo ngại. Theo phân tích của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), tỉ số này có thể vượt ngưỡng 115/100 trong vòng 3 năm tới. Nếu sự mất cân bằng này tiếp tục tăng như vậy, đến năm 2035, mức dư thừa nam giới trưởng thành có thể sẽ nhiều hơn số phụ nữ tối thiểu là 10% và thậm chí còn cao hơn, dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng về mặt an ninh và xã hội.
 

Thực hiện KHHGĐ để trẻ được chăm sóc chu đáo hơn (Ảnh: Dương Ngọc).

Phải tính tới hậu dân số "vàng"

Tại Việt Nam, tuổi hoạt động kinh tế thường dài hơn tuổi lao động theo quy định (nam 60, nữ 55). Ở các nước phát triển, tuổi lao động theo luật pháp đang có xu hướng được nâng cao lên trên 65.

Tận dụng cơ hội và ứng phó với những thách thức trong tương lai, Bộ Y tế đã xây dựng Chiến lược DS-SKSS giai đoạn 2011 - 2020. Trong đó, đã đề các giải pháp việc tận dụng cơ cấu dân số "vàng", tăng cường chăm sóc SKSS, giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, giải pháp ứng phó già hóa dân số.

Các chuyên gia trong lĩnh vực dân số và phát triển cho rằng, sự biến đổi cơ cấu dân số một cách dữ dội và phức tạp trên, nếu biết tận dụng sẽ đem lại những cơ hội tốt cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đặc biệt, sự phát triển đó là nền tảng tốt cho thời kỳ hậu dân số "vàng".

Theo GS Gavin W.Jones - Viện Nghiên cứu châu Á, Trường ĐH Quốc gia Singapore: Việc tận dụng cơ hội "vàng" này đã đóng góp tới 2/3 phép màu kinh tế của các "con rồng" châu Á. Việc đó đòi hỏi phải cải thiện nguồn vốn con người - nguồn nhân lực ở các góc độ về y tế, giáo dục, chăm sóc SKSS, cuộc sống... nhằm tận dụng nguồn nhân lực này để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo nó cũng có thể sẽ trở thành thảm họa nếu một số lượng lớn thanh niên không được đào tạo đầy đủ, gia nhập một thị trường lao động không đủ sức sử dụng họ.

Bên cạnh đó, với cơ cấu dân số vừa "vàng" vừa "già hóa", theo cách nhìn của các chuyên gia, nó đồng nghĩa với việc chưa kịp "giàu" đã "già". Để ứng phó với vấn đề già hóa dân số, Giáo sư Gavin W.Jones cho biết, một số nước trong khu vực đã có chính sách tận dụng lao động lớn tuổi. Tuổi về hưu ở khối nhà nước của Malaysia đã tăng lên 58 tuổi, Nhật Bản là 60 - 65 tuổi, Singapore là 62 - 65 tuổi.

Ở góc độ của một chuyên gia trong nước, Giáo sư Nguyễn Đình Cử - Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội (Trường ĐH Kinh tế Quốc dân) cho rằng, để đảm bảo an sinh xã hội cho NCT, ngay khi còn trẻ mỗi người cần biết tích lũy cả về sức khỏe và vật chất. Điều đó cần hành động qua việc ít uống rượu, không nghiện ngập, biết thực hiện KHHGĐ và tích lũy kinh tế. Đồng thời, xã hội cần có định hướng tuyên truyền, giáo dục người dân biết bảo vệ, chăm sóc, tổ chức cuộc sống thích hợp cho NCT. Cũng theo Giáo sư, trước khi tỉ lệ phụ thuộc dưới 14 tuổi tăng trở lại sau thời kỳ dân số "vàng", với tỉ lệ trẻ em ít như hiện nay đã đưa đến cơ hội nâng cao chất lượng giáo dục và phòng chống suy dinh dưỡng, béo phì cho trẻ em.
 
Hà Thư
thuhuyen
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

2 thực phẩm "đầu độc" cậu nhỏ còn nhanh hơn hút thuốc nếu dùng nhiều

Dân số và phát triển - 2 giờ trước

Không thể phủ nhận rằng hút thuốc gây hại tới sức khỏe sinh sản theo nhiều cách. Nhưng bên cạnh đó, còn có nhiều thói quen ăn uống khác cũng “đầu độc” cậu nhỏ của nam giới không kém.

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

8 điều nên làm để phục hồi sức khỏe sau sinh

Dân số và phát triển - 2 giờ trước

Sau sinh, khu vực xung quanh hậu môn, âm đạo (đáy chậu) của người mẹ thường sưng đau và cần một thời gian để lành lại. Vì vậy, người mẹ cần được chăm sóc, nghỉ ngơi đầy đủ trong vài tuần sau khi sinh để hồi phục sức khỏe hoàn toàn.

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 19 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Top