Mô hình quản lý bộ máy tổ chức công tác dân số cơ sở: Những bất ổn cần giải quyết
GiadinhNet - Nghị quyết lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII (năm 1993) đã đề ra giải pháp cơ bản để thực hiện công tác DS-KHHGĐ: Vận động, tuyên truyền, giáo dục gắn với đưa dịch vụ KHHGĐ đến tận tay người dân.
Hoàn thiện dần hệ thống tổ chức
Hệ thống tổ chức bộ máy làm công tác dân số đã được hình thành, với nhiều lần thay đổi nhằm phù hợp với các giai đoạn phát triển và nhu cầu của xã hội. Năm 2001 sáp nhập cơ quan DS-KHHGĐ với cơ quan Bảo vệ, Chăm sóc trẻ em. Năm 2008, giải thể Ủy ban Dân số, Gia đình và Trẻ em sáp nhập bộ phận DS-KHHGĐ vào Bộ Y tế. Trung ương thành lập Tổng cục DS-KHHGĐ thuộc Bộ Y tế, địa phương thành lập Chi cục DS-KHHGĐ trực thuộc Sở Y tế và thành lập Trung tâm DS-KHHGĐ quận, huyện, thị xã trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ.
Thông tư số 05 ngày 14/5/2008 của Bộ Y tế quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ: "Trung tâm DS-KHHGĐ huyện là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Chi cục DS-KHHGĐ đặt tại huyện, có chức năng triển khai thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn kỹ thuật, truyền thông giáo dục về DS-KHHGĐ trên địa bàn huyện".
Nếu áp dụng mô hình đưa Trung tâm DS-KHHGĐ về trực thuộc UBND quận, huyện, thành phố thì Trung tâm DS-KHHGĐ huyện cũng như cán bộ dân số xã mới thật sự chủ động phát huy hết năng lực trong công tác tham mưu, điều phối chương trình DS-KHHGĐ ở mỗi cấp. Ảnh: Dương Ngọc |
Về quyền hạn: Trung tâm DS-KHHGĐ huyện hướng dẫn, kiểm tra, giám sát chuyên môn hoạt động về DS-KHHGĐ của Trạm Y tế xã; quản lý cán bộ chuyên trách xã và cộng tác viên dân số thôn, bản.
Cũng theo quy định tại Thông tư nêu trên, cán bộ chuyên trách DS-KHHGĐ xã là viên chức của Trạm Y tế xã, chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Trưởng Trạm y tế xã, chịu sự quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Trung tâm DS-KHHGĐ huyện. Qua thực tế hoạt động mô hình tổ chức cán bộ DS-KHHGĐ hiện nay đã và đang bộc lộ những bất ổn, ảnh hưởng không ít tới kết quả công tác DS-KHHGĐ.
Bất ổn trong tham mưu, phối kết hợp
Công tác tham mưu cho UBND huyện về quản lý, chỉ đạo tổ chức thực hiện các nhiệm vụ về DS-KHHGĐ trên địa bàn huyện theo qui định phải qua Phòng Y tế huyện. Nhưng do cán bộ phòng Y tế chưa am hiểu hết nghiệp vụ về DS-KHHGĐ nên không thể quán xuyến mà đành "thả nổi" công việc cho Trung tâm DS-KHHGĐ.
Trên thực tế hoạt động lâu nay, tất cả những nội dung văn bản tham mưu để UBND huyện quản lý chỉ đạo trên lĩnh vực DS-KHHGĐ đều phải do Trung tâm DS-KHHGĐ soạn thảo và trình ký. Do đơn vị không thuộc UBND huyện nên việc giải quyết các mối quan hệ giữa Trung tâm DS-KHHGĐ với các ban, ngành, đoàn thể cũng như UBND các xã, phường, thị trấn cũng gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, việc huy động nguồn lực, nhất là kinh phí hỗ trợ đầu tư cho công tác DS-KHHGĐ từ nguồn ngân sách cấp huyện không thể đảm bảo được.
Tương tự đối với cấp xã. Từ khi cán bộ dân số xã được chuyển về làm viên chức của Trạm Y tế xã thì công tác tham mưu chỉ đạo của UBND xã đối với công tác DS-KHHGĐ ngày càng thưa dần. Công tác phối kết hợp các ban, ngành, đoàn thể để tổ chức triển khai các hoạt động lại càng khó khăn. Việc tham mưu tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác DS-KHHGĐ tại địa phương phải thông qua Trưởng Trạm y tế, nhiều nội dung bị hạn chế do Trưởng trạm y tế không thực sự am hiểu về DS-KHHGĐ. Mặt khác do Thông tư 05 chưa gắn trách nhiệm của Trưởng Trạm y tế với công tác DS-KHHGĐ nên còn tình trạng "phó mặc" cho cán bộ dân số. Đã vậy, cán bộ dân số chịu sự quản lý chỉ đạo của Trưởng Trạm y tế nên có tư tưởng thụ động, chờ giao việc gì làm việc nấy thiếu sự chủ động trong công tác tham mưu, phối hợp với các cấp, các ngành.
Với mô hình: Cán bộ chuyên trách dân số cấp xã là viên chức thuộc Trung tâm DS-KHHGĐ huyện nhưng làm việc tại UBND xã thì việc huy động được nguồn lực, nhất là kinh phí từ nguồn ngân sách huyện, xã cùng với chương trình mục tiêu đầu tư cho công tác DS-KHHGĐ sẽ thuận lợi hơn. Mặt khác, việc áp dụng mô hình này Trung tâm DS-KHHGĐ sẽ trực tiếp tham mưu phối hợp với các thành viên Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ cấp huyện; kiểm tra, đôn đốc hoạt động và đánh giá cán bộ chuyên trách dân số cấp xã, không làm xáo trộn đội ngũ cán bộ mà công tác quản lý lại càng hiệu quả hơn… |
Trên thực tế, nhiều cán bộ dân số được phân công thêm các công việc khác của trạm, thậm chí "được" phân công trực ngoài giờ trong khi không có chuyên môn về y tế. Lương và các chế độ chính sách khác đối với cán bộ chuyên trách dân số xã do Trung tâm Y tế huyện chi trả. Nếu không được sự đồng ý của Trưởng trạm và Giám đốc Trung tâm y tế thì cán bộ dân số không thể đi dự các cuộc họp chuyên môn do Trung tâm DS-KHHGĐ huyện và cấp trên tổ chức, nên không tránh khỏi tình trạng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược".
Cần sớm có mô hình phù hợp
Bài học rút ra từ sự thành công của công tác DS-KHHGĐ đó là: Nơi nào được các cấp ủy Đảng, chính quyền thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thì nơi đó mới thật sự thực hiện tốt công tác xã hội hóa về dân số, mới thật sự huy động, quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn lực cho công tác DS-KHHGĐ.
Hiện nay, mô hình tổ chức bộ máy DS-KHHGĐ ở các địa phương có sự khác nhau. Nhưng thiết nghĩ, mô hình quản lý công tác DS-KHHGĐ tại cấp huyện, cấp xã cần có sự sắp xếp lại cho thống nhất trong cả nước. Trung ương nên sớm có tổng kết, đánh giá lại hiệu quả của từng mô hình hiện nay, kết hợp trưng cầu ý kiến những cán bộ đang trực tiếp làm công tác dân số cơ sở, từ đó chọn ra mô hình tổ chức tối ưu.
Chế độ ăn cho người rối loạn nội tiết tố
Dân số và phát triển - 1 giờ trướcNếu thường xuyên cảm thấy chướng bụng, nôn nao, mệt mỏi, dễ xúc động hoặc đang quá phụ thuộc vào caffeine hay đường, có thể là do rối loạn nội tiết tố. Tham khảo cách cải thiện bằng chế độ ăn uống.
Nỗ lực nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc
Dân số và phát triển - 2 giờ trướcGĐXH - Ngành Y tế Quảng Bình đang tập trung triển khai các hoạt động nhằm cải thiện sức khỏe cho đồng bào, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số, phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em...
Nam giới có cần vệ sinh vùng kín hàng ngày?
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcViệc vệ sinh vùng kín của nam giới hàng ngày là điều cần thiết. Nhưng vệ sinh vùng kín cho nam đúng cách thế nào không hẳn ai cũng biết.
Gửi tinh trùng vào ngân hàng chờ làm bố
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcNhiều người đàn ông sợ biến chứng quai bị hay phải điều trị ung thư đã gửi tinh trùng vào ngân hàng, để sau này vẫn có thể thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con.
Nấm Candida gây bệnh gì, có nguy hiểm không?
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcCác bệnh do nhiễm nấm Candida tuy gây ra các triệu chứng khó chịu nhưng thường dễ điều trị và ít khi đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, tình trạng sẽ nghiêm trọng khi nấm Candida xâm nhập vào máu gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Vòng tránh thai chui nhầm ổ bụng 2 người phụ nữ
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcCác bác sĩ vừa xử trí cấp cứu 2 phụ nữ bị vòng tránh thai lạc chỗ trong ổ bụng.
Gặp ai cũng hỏi "sao mãi mà chưa có con", khi nhìn thấy tấm hình này mới thấu cảm giác bất lực của người mẹ
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcCó lẽ chỉ những người mẹ phải trải qua tình cảnh này mới có thể thấu hiểu được.
Mắc bệnh lậu nên ăn và nên tránh thực phẩm nào?
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcChế độ ăn uống ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Ăn thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch, thúc đẩy quá trình điều trị bệnh lậu.
Hoàn Kiếm (Hà Nội) phát động chiến dịch truyền thông, vận động lồng ghép chăm sóc sức khỏe sinh sản
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcGĐXH – Đây là một hoạt động thường niên nằm trong chuỗi những hoạt động cung cấp kiến thức, các dịch vụ chất lượng cao về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho nam và nữ giới tại cộng đồng trên địa bàn quận Hoàn Kiếm.
5 dấu hiệu cảnh báo sớm rối loạn cương dương và cách cải thiện
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcRối loạn cương dương ảnh hưởng đến cuộc sống và mối quan hệ của cặp đôi. Nam giới có thể khắc phục được nếu không bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo sớm và giải quyết ngay ở giai đoạn đầu.
5 biện pháp tự nhiên giúp hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ
Dân số và phát triểnSuy giảm nội tiết tố là mối bận tâm lớn của phụ nữ tuổi trung niên vì nó kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe. Thay vì cố tìm phương cách sử dụng các chất bổ sung để cân bằng nội tiết tố, trước tiên chị em nên điều chỉnh trong lối sống và chế độ ăn uống.