Hà Nội
23°C / 22-25°C

Đối diện với “làn sóng bạc đầu”

Thứ sáu, 15:53 22/03/2019 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Một chính sách kinh tế không hợp lý có thể sẽ được khắc phục trong 1 năm, thậm chí 1 tháng, nhưng một chính sách dân số sai lầm thì phải một thế hệ, thậm chí nhiều thế hệ mới khắc phục được.

Chăm người cao tuổi để đối phó “già hóa” dân số Chăm người cao tuổi để đối phó “già hóa” dân số

GiadinhNet - Theo các chuyên gia, tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về “già hóa” dân số; hoàn thiện cơ chế, chính sách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi (NCT); quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng cơ sở vật chất, chăm lo cuộc sống của NCT… là những việc làm cần thiết để ứng phó với quá trình “già hóa” dân số đang diễn ra nhanh chóng ở nước ta hiện nay.

Khi nhân khẩu từ tuổi 60 trở lên của một quốc gia vượt quá 10% dân số thì nước đó tiến vào xã hội già hóa. “Làn sóng bạc đầu” đang ùn ùn kéo tới và đưa nhiều quốc gia vào nước dân số già.

Làn sóng bạc đầu tiến rất nhanh, năm 1996 mới chỉ có 70 nước có dân số già. Năm 2016, số quốc gia loại này đã lên tới hơn 100. Và 10 năm tới, nhiều quốc gia sẽ có dân số già, trong đó có Việt Nam.

Dân số già thì nền kinh tế sẽ phát triển chậm lại, do thiếu nguồn lao động chủ lực. Xin lấy một quốc gia đông dân nhất thế giới làm thí dụ. Điều tra dân số của Trung Quốc năm 1964 số người già chiếm 6%. Điều tra dân số năm 1982, số người già tăng lên 8%. Năm 1990, số người già đã chiếm gần 9%. Và hiện nay tỉ lệ người già của Trung Quốc đã trên 10%. Quốc gia này bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2000.

Do tỉ lệ sinh cao nên Trung Quốc thắt chặt chính sách sinh đẻ, mỗi cặp vợ chồng chỉ được sinh 1 con và chính sách này được duy trì suốt 3 thập kỷ. Trong 3 thập kỷ đó, kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh, có năm GDP đạt tới 2 con số, đứng đầu thế giới về tăng trưởng kinh tế. Nhưng tỉ lệ sinh thấp thì tỉ lệ người già sẽ tăng cao. Kết quả là kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, năm 2018, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng thấp hơn Việt Nam.

Đến lúc này thì giới lãnh đạo Trung Quốc thấy cần phải bãi bỏ chính sách 1 con, nhưng hầu hết các cặp vợ chồng trẻ đều không muốn đẻ thêm nữa, vì vậy "làn sóng bạc đầu" vẫn là một thách thức lớn của Trung Quốc.

Những chính sách ứng phó với “làn sóng bạc đầu” phải được thực hiện càng sớm càng tốt. Ảnh minh họa
Những chính sách ứng phó với “làn sóng bạc đầu” phải được thực hiện càng sớm càng tốt. Ảnh minh họa

“Làn sóng bạc đầu” làm kinh tế phát triển chậm lại, trong khi các khoản chi xã hội thì tăng lên hàng năm, lương hưu tăng lên, trợ cấp xã hội tăng lên, tạo thành gánh nặng tài chính đáng kể. Chính phủ Việt Nam cũng đang trợ cấp thường xuyên cho những người 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu. Đây là một chính sách đầy nhân văn nhưng cũng làm gánh nặng tài chính quốc gia tăng lên.

“Làn sóng bạc đầu” cũng ảnh hưởng lớn đến đạo đức, đời sống xã hội và đe dọa gia đình truyền thống. Ở các bệnh viện lớn hiện nay, đội ngũ điều dưỡng viên tự nguyện rất đông. Các cụ đầu bạc vào nằm viện, con cháu thuê người chăm sóc. Như vậy tình cảm gia đình không thể không bị ảnh hưởng xấu.

Tết Kỷ Hợi vừa rồi, nhiều cụ già ăn tết tại các trại dưỡng lão và các trung tâm bảo trợ xã hội, vì con cái không đón bố mẹ về ăn Tết. “Muốn biết phúc nước thì nhìn vào dân. Muốn biết phúc nhà thì nhìn vào con cháu”, ngày xưa Nguyễn Công Trứ đã viết như vậy. Với các cụ già, đón mùa xuân không chỉ cần có bánh chưng giò chả, hoa đào mà cần nhất là con cháu sum vầy.

“Làn sóng bạc đầu” đặt các quốc gia vào những thách thức tổng thể, đòi hỏi những thay đổi về chính sách kinh tế xã hội.

Cộng hòa Pháp là nước già hóa dân số đầu tiên. Nước Pháp phải đối diện với làn sóng bạc đầu từ giữa thế kỷ thứ 19. Vì thế đây cũng là quốc gia có nhiều kinh nghiệm nhất trong việc ứng phó với làn sóng bạc đầu. Nước Pháp có một hệ thống chính sách an sinh xã hội rất tốt nên cho dù sóng bạc đầu ùn ùn kéo tới nhưng quốc gia này vẫn ổn định.

Chính phủ Pháp nuôi trẻ con từ khi còn là thai nhi 3 tháng tuổi trong bụng mẹ và nuôi tiếp cho đến khi trẻ học hết bậc phổ thông. Nhờ chính sách đó mà các cặp vợ chồng Pháp không ngại đẻ, do đó tỉ lệ người già ở Pháp tăng không đáng kể sau hơn 1 thế kỷ. Chính phủ Bồ Đào Nha thưởng lớn cho các đôi vợ chồng sinh con thứ 2 và thứ 3.


Già hóa dân số khiến Nhật Bản đang thiếu hụt nguồn lao động.

Già hóa dân số khiến Nhật Bản đang thiếu hụt nguồn lao động.

Nhiều năm nay, dân số Bồ Đào Nha tăng trưởng âm. Khi dân số tăng trưởng âm thì tỉ lệ người già sẽ rất cao và sự tồn vong của dân tộc bị đe dọa. Singapore cũng có chính sách ưu đãi cụ thể đối với các cặp vợ chồng chịu đẻ thêm, vì đất nước này đang trong tình trạng dân số không tăng trưởng. Chính phủ Nhật Bản cũng có chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng đẻ thêm, nhưng họ vẫn không muốn đẻ thêm. Thậm chí có 23% thanh niên Nhật không muốn lấy vợ hoặc họ chỉ cưới con búp bê hoặc những nhân vật ảo trong phim hoạt hình.

Thiếu lao động là vấn đề lớn của nước Nhật. Chính phủ Nhật đã phải nới rộng chính sách nhập cảnh, nhập quốc tịch để giải quyết vấn đề thiếu lao động. Tăng tuổi nghỉ hưu cũng là một giải pháp ứng phó với làn sóng bạc đầu. Người già được tiếp tục làm việc sẽ thấy thoải mái hơn, vui hơn, khỏe hơn mà cũng không tranh mất chỗ làm của thế hệ trẻ. Kinh nghiệm, kĩ năng, tay nghề của người già cần được phát huy, điều này giúp khắc phục tình trạng thiếu lao động. Trong tiến trình tới, Việt Nam cũng sẽ tăng tuổi nghỉ hưu và động viên người già tiếp tục làm việc.

Trước “làn sóng bạc đầu”, nhiều nước tiên tiến đã đưa ra mô hình: Dân số, môi trường, xã hội, kinh tế, trong đó dân số được đặt lên hàng đầu. Tất cả các quốc gia đều phải có cơ quan chuyên trách về dân số. Cơ quan này sẽ tham mưu cho Chính phủ đề ra chiến lược phát triển dân số một cách thông minh nhất.

Một chính sách kinh tế không hợp lý có thể sẽ được khắc phục trong 1 năm, thậm chí 1 tháng, nhưng một chính sách dân số sai lầm thì phải một thế hệ, thậm chí nhiều thế hệ mới khắc phục được. Những chính sách ứng phó với “làn sóng bạc đầu” phải được thực hiện càng sớm càng tốt. Nếu để sóng ập vào rồi mới tìm cách khắc phục thì quá muộn.

Nhật Khánh

Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 7 phút trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 8 giờ trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 5 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã phẫu thuật cho một bé gái có 2 buồng tử cung, 2 cổ tử cung. Đây là dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục hiếm gặp nhưng có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Chịu áp lực tài chính không nhỏ khi nuôi con tại thành phố lớn, nhiều gia đình tiết kiệm hơn trăm triệu đồng mới dám sinh con.

Top