Chương trình MTQG DS-KHHGĐ của Việt Nam: Thành tựu cùng thách thức
GiadinhNet - Sau Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tư (khóa VII) tháng 1 năm 1993, công tác DS-KHHGĐ ở nước ta trở thành Chương trình mục tiêu Quốc gia.
Nhờ thành tựu giảm sinh, tốc độ tăng dân số đã chậm lại. Trước đây, dân số tăng 2-3% một năm, đến giai đoạn 1999-2009, trung bình chỉ tăng 1,2%/năm! Năm 2010 nước ta có 86,7 triệu người, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 89 triệu người do Chiến lược Dân số đề ra. Nếu giữ nguyên mức sinh như năm 1989 (mỗi phụ nữ đến hết tuổi sinh đẻ có 3,8 con) thì năm 2009 dân số nước ta đã lên đến 104,4 triệu người! Như vậy, do giảm sinh, 20 năm qua Việt Nam đã tránh sinh được 18,6 triệu trường hợp. Với thành tích về DS-KHHGĐ, năm 1994 Liên Hợp Quốc đã tặng Giải thưởng Dân số cho Việt Nam.
Mức sinh giảm, tốc độ tăng dân số đã chậm lại đã tác động to lớn đến mọi mặt của quá trình phát triển. Mục tiêu kinh tế cốt lõi ở các nước nghèo là nâng cao tốc độ tăng GDP bình quân đầu người để nhanh chóng cải thiện đời sống nhân dân. Giảm sinh đã đóng góp lớn vào việc thực hiện mục tiêu này. Sau 20 năm (1990- 2010), tổng sản phẩm trong nước (GDP) đã gấp 4,12 lần nhưng quy mô dân số chỉ tăng gấp 1,32 lần, nên GDP bình quân đầu người tăng gấp 3,12 lần. Nếu dân số là 104,4 triệu người như dự báo nói trên thì GDP bình quân đầu người năm 2010 chỉ tăng gấp 2,57 lần! Như vậy, kết quả Chương trình mục tiêu Quốc gia trong 20 năm qua đã trực tiếp làm tăng GDP bình quân đầu người khoảng 2,8% mỗi năm.
Chương trình MTQG DS-KHHGĐ đã góp phần to lớn vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.Ảnh: Dương Ngọc |
Rõ ràng, thành tựu của Chương trình mục tiêu Quốc gia DS-KHHGĐ đã tác động to lớn, toàn diện, tích cực đến sự phát triển của nước ta. Gần 20 năm qua, ngân sách mới đầu tư cho Chương trình này vào khoảng 8.400 tỷ đồng. So sánh kết quả và chi phí, có thể thấy hiệu quả kinh tế trực tiếp rất cao của Chương trình. Đấy là chưa kể hiệu quả xã hội (đặc biệt là sự tiến bộ của phụ nữ) và bảo vệ môi trường.
Tuy vậy, công tác DS-KHHGĐ đang đứng trước những thách thức mới nảy sinh. Tình hình dân số nước ta vẫn đang đứng trước những vấn đề nan giải cần tiếp tục được đầu tư và giải quyết.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa VII), nhấn mạnh: "Công tác DS-KHHGĐ là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển đất nước, là một trong những vấn đề kinh tế - xã hội hàng đầu của nước ta, là yếu tố cơ bản để nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người, từng gia đình và của toàn xã hội". Vì vậy, khi xây dựng và thực hiện Chiến lược Dân số và sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020 theo yêu cầu của Bộ Chính trị tại Kết luận 44-KL/TW năm 2009, nên thiết kế Chương trình mục tiêu Quốc gia về dân số nhằm tập trung nguồn lực, duy trì và phát huy những thành tựu đồng thời vượt qua những thách thức nêu trên và tránh tư tưởng thỏa mãn, chủ quan, buông lỏng quản lý đối với lĩnh vực quan trọng này.
Một số kết quả đáng ghi nhận
Nâng cao sức khỏe bà mẹ và giảm tử vong ở trẻ em. Hiện nay, bình quân hàng năm chỉ có khoảng 1,4 - 1,5 triệu phụ nữ sinh đẻ, so với 2,3 - 2,4 triệu phụ nữ sinh đẻ nếu không có Chương trình mục tiêu Quốc gia DS-KHHGĐ, nghĩa là giảm được khoảng 90 vạn phụ nữ có nguy cơ ốm đau hoặc tử vong do thai sản. Giảm gần 3 triệu học sinh phổ thông trong giai đoạn (2001 - 2009). Do sinh đẻ ít đi nên số dân trong độ tuổi học sinh phổ thông giảm mạnh. Vì vậy, tuy tỷ lệ nhập học tăng lên, nhưng số học sinh phổ thông đã bắt đầu giảm: Từ "đỉnh điểm" trong năm học 2001 - 2002 với quy mô học sinh lên tới 17,8756 triệu đã còn 14, 9121 triệu vào năm học 2009 - 2010. Việc giảm gần 3 triệu học sinh đã có thể tiết kiệm hàng chục nghìn phòng học, hàng chục vạn giáo viên và do đó giảm hàng nghìn tỷ đồng tiền lương một năm. Góp phần tăng cường bình đẳng giới. Do đẻ thưa, đẻ ít nên trẻ em gái và phụ nữ có nhiều cơ hội để học tập, hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, nâng cao vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội. Góp phần giảm tình trạng đói nghèo. Việc giảm khoảng 90 vạn ca sinh mỗi năm nên có thể tăng thêm 108 triệu ngày công lao động của phụ nữ do không phải nghỉ thai sản theo chế độ và 163 triệu ngày công do giảm tình trạng con ốm mẹ nghỉ (suy ra từ Điều tra mức sống dân cư 2008). Nhờ đó mà các cặp vợ chồng có thêm điều kiện để đầu tư cho phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo. Những thách thức phải đối mặt
- Nước ta có quy mô dân số lớn, mật độ dân số rất cao nhưng vẫn đang tiếp tục tăng lên. Mỗi năm dân số nước ta vẫn tăng thêm khoảng 1,0 triệu người - bằng số dân một tỉnh loại trung bình, như: Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế, Tây Ninh. Nhiều tỉnh chưa đạt mục tiêu giảm sinh. Đến năm 2009 vẫn còn 28/63 tỉnh, thành phố có mức sinh khá cao, chưa đạt mục tiêu.
- Nhu cầu tránh thai lớn, gây áp lực cung cấp. Số nữ trong độ tuổi sinh đẻ sẽ lên tới 27,0 triệu vào năm 2015. Nếu không có quan tâm đặc biệt từ phía Nhà nước, không có chương trình cung cấp tốt, nhu cầu tránh thai sẽ không được đáp ứng. Hậu quả là hoặc mức sinh tăng lên hoặc bùng nổ nạo phá thai.
- Sự mất cân đối giới tính trẻ sơ sinh có dấu hiệu nghiêm trọng và có xu hướng tăng lên. Năm 2009, tỷ số giới tính khi sinh trên phạm vi cả nước là 110,6 (cứ sinh 100 cháu gái thì tương ứng sinh 110,6 cháu trai). Điều này sẽ dẫn đến nhiều hậu quả phức tạp...
- Tỷ lệ người cao tuổi ở nước ta đã lên tới 9,5%, sát "ngưỡng" dân số già. Theo dự báo, năm 2019, số người cao tuổi ở nước ta sẽ vượt quá 10 triệu người và chiếm trên 10% dân số. Tình trạng "già trước khi giàu" làm cho vấn đề an sinh xã hội trở nên ngày càng cấp bách.
- Di cư diễn ra ngày càng mạnh mẽ, đa số người di cư tuổi trẻ. Vì vậy, nhu cầu truyền thông về hôn nhân, KHHGĐ, bảo vệ sức khỏe sinh sản, cung cấp phương tiện và dịch vụ thích hợp cho người di cư là cần thiết và rất lớn nhưng cũng khó khăn hơn do tính chất biến động cao của nhóm dân cư này. |
Nắng nóng mùa hè làm tăng những nguy cơ sức khỏe gì với mẹ bầu?
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcThời tiết mùa hè nóng bức ảnh hưởng nhiều đến phụ nữ mang thai. Quá nóng khi mang thai có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi.
8 mẹo duy trì sức khỏe âm đạo trong mùa nóng
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcDuy trì sức khỏe âm đạo là một phần không thể thiếu để có sức khỏe tổng thể và việc thích ứng với những thay đổi theo mùa có thể giúp ngăn ngừa các vấn đề tiềm ẩn.
Chế độ ăn cho người rối loạn nội tiết tố
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcNếu thường xuyên cảm thấy chướng bụng, nôn nao, mệt mỏi, dễ xúc động hoặc đang quá phụ thuộc vào caffeine hay đường, có thể là do rối loạn nội tiết tố. Tham khảo cách cải thiện bằng chế độ ăn uống.
Nỗ lực nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào dân tộc
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH - Ngành Y tế Quảng Bình đang tập trung triển khai các hoạt động nhằm cải thiện sức khỏe cho đồng bào, nâng cao thể trạng, tầm vóc người dân tộc thiểu số, phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em...
Nam giới có cần vệ sinh vùng kín hàng ngày?
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcViệc vệ sinh vùng kín của nam giới hàng ngày là điều cần thiết. Nhưng vệ sinh vùng kín cho nam đúng cách thế nào không hẳn ai cũng biết.
Gửi tinh trùng vào ngân hàng chờ làm bố
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcNhiều người đàn ông sợ biến chứng quai bị hay phải điều trị ung thư đã gửi tinh trùng vào ngân hàng, để sau này vẫn có thể thụ tinh trong ống nghiệm để sinh con.
Nấm Candida gây bệnh gì, có nguy hiểm không?
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcCác bệnh do nhiễm nấm Candida tuy gây ra các triệu chứng khó chịu nhưng thường dễ điều trị và ít khi đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, tình trạng sẽ nghiêm trọng khi nấm Candida xâm nhập vào máu gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Vòng tránh thai chui nhầm ổ bụng 2 người phụ nữ
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcCác bác sĩ vừa xử trí cấp cứu 2 phụ nữ bị vòng tránh thai lạc chỗ trong ổ bụng.
Gặp ai cũng hỏi "sao mãi mà chưa có con", khi nhìn thấy tấm hình này mới thấu cảm giác bất lực của người mẹ
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcCó lẽ chỉ những người mẹ phải trải qua tình cảnh này mới có thể thấu hiểu được.
Mắc bệnh lậu nên ăn và nên tránh thực phẩm nào?
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcChế độ ăn uống ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Ăn thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch, thúc đẩy quá trình điều trị bệnh lậu.
5 biện pháp tự nhiên giúp hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ
Dân số và phát triểnSuy giảm nội tiết tố là mối bận tâm lớn của phụ nữ tuổi trung niên vì nó kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe. Thay vì cố tìm phương cách sử dụng các chất bổ sung để cân bằng nội tiết tố, trước tiên chị em nên điều chỉnh trong lối sống và chế độ ăn uống.