Hà Nội
23°C / 22-25°C

Biến đổi dân số và những tác động đến lao động và gia đình: Hài hòa để phát triển bền vững

Thứ tư, 09:36 13/06/2012 | Dân số và phát triển

GiadinhNet - Mặc dù Việt Nam đã kiểm soát được tốc độ gia tăng dân số nhưng số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15 - 49) trong những năm tới sẽ còn tiếp tục tăng.

Mức sinh giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố còn rất khác biệt đã đặt ra những thách thức đòi hỏi công tác DS-KHHGĐ phải duy trì được mức sinh thấp hợp lý; đảm bảo sự biến đổi dân số có tác động tốt đến sự phát triển bền vững của đất nước.
 
Mức sinh giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố còn rất khác biệt đã đặt ra những thách thức đòi hỏi công tác DS-KHHGĐ phải duy trì được mức sinh thấp hợp lý; đảm bảo sự biến đổi dân số có tác động tốt đến sự phát triển bền vững của đất nước. ảnh: Dương Ngọc

Kéo dài thời cơ “vàng”

Những tác động của biến đổi dân số được xác định là rất quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Đặc biệt, những số liệu về sự biến đổi của dân số là những dữ liệu cực kỳ quý giá để các nhà hoạch định xây dựng các chính sách.

Chính từ sự quan trọng này, Văn phòng Chính phủ đã có công văn số 3672/VPCP-KGVX ngày 28/5/2012 về việc báo cáo về chính sách dân số, lao động và gia đình; thông báo ý kiến của Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân giao các Bộ: Lao động, Thương binh và Xã hội, Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch “chuẩn bị báo cáo về các nội dung: Phân tích kỹ về sự biến đổi dân số và số người trong độ tuổi lao động từ năm 1980 đến nay và dự báo đến năm 2050, trong đó làm rõ tác động của chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình và các chính sách có tác động đến dân số, lao động và gia đình (như chính sách hỗ trợ trẻ em đi học, nhà ở cho người có gia đình, việc quy định tuổi hưu…) đến việc hình thành lực lượng lao động của đất nước. Công văn cũng yêu cầu các báo cáo cần đề xuất các giải pháp đạt mục tiêu để Việt Nam có được cơ cấu dân số “vàng”, đảm bảo phát triển kinh tế và xã hội bền vững đến năm 2050.

Ngay sau khi nhận được Công văn, ngày 29/5/2012 Bộ Y tế đã giao cho Tổng cục DS-KHHGĐ xây dựng báo cáo cụ thể, phân tích thực trạng và nêu các giải pháp quan trọng để trình Thủ tướng Chính phủ. Tổng cục DS-KHHGĐ đã bắt tay ngay vào nhiệm vụ. Ngày 11/6/2012, Tổng cục DS-KHHGĐ đã tổ chức cuộc họp góp ý dự thảo “Báo cáo về chính sách dân số, lao động và gia đình” và báo cáo về “các biện pháp, chính sách duy trì mức sinh thấp hợp lý” với sự tham gia của các vụ, đơn vị chức năng thuộc ngành dân số. Ông Nguyễn Năng An – Phó Vụ trưởng Vụ DS-KHHGĐ, Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, từ năm 1979 đến nay, Việt Nam đã trải qua các thời kỳ có sự biến đổi dân số rõ rệt. Hơn 30 năm qua quy mô dân số nước ta tăng lên gần 35 triệu người. Tuy quy mô dân số tăng nhưng do làm tốt công tác DS-KHHGĐ, tốc độ gia tăng dân số nước ta đã được khống chế. Vào năm 2010, quy mô dân số được khống chế ở mức 86,9 triệu dân, thấp hơn mục tiêu Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2001 – 2010 hơn 2 triệu người. Nhờ đó, tỉ trọng trẻ em (từ 0 – 14 tuổi) giảm nhanh, tạo ra sự biến đổi mạnh về cơ cấu dân số. Số người trong độ tuổi 15 – 64 tăng nhanh cả về số lượng và tỷ trọng trong dân số, nước ta đã bước vào thời kỳ cơ cấu “dân số vàng” (số người trong độ tuổi lao động cao hơn số người phụ thuộc).

TS. Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho hay, trong giai đoạn cơ cấu “dân số vàng”, đất nước ta sẽ có một lực lượng lao động trẻ hùng hậu. Nếu lực lượng này được tận dụng tối đa trí tuệ, sức lao động thì sẽ tạo ra khối lượng của cải vật chất khổng lồ, tạo ra giá trị tích luỹ lớn cho tương lai, đảm bảo an sinh xã hội khi đất nước bước vào giai đoạn “dân số già”. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải nắm bắt được cơ hội này, đào tạo đội ngũ lao động có trình độ, tay nghề cao. Đồng thời, tốc độ gia tăng dân số cũng cần được đảm bảo qua việc duy trì mức sinh thấp hợp lý, nhằm kéo dài được cơ hội “dân số vàng”, đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.
 
Duy trì mức sinh thấp hợp lý như thế nào?

Đánh giá về dự thảo hai báo cáo, TS. Dương Quốc Trọng khẳng định đây là hai đề bài hay, hai báo cáo được đầu tư viết rất kỹ lưỡng. Theo TS. Dương Quốc Trọng, qua việc thực hiện nhiệm vụ này ngành dân số đã có những phân tích sâu và đề ra các giải pháp, bài học có giá trị lớn, bổ ích cho ngành. Việc này cũng là một trong những tư duy “dài hơi” mà người làm công tác DS-KHHGĐ phải có được.
 
Tổng cục trưởng cũng đề nghị ban soạn thảo tiếp thu các góp ý và trình lãnh đạo Tổng cục vào cuối tháng 6 để tiếp tục hoàn thiện dự thảo báo cáo để lãnh đạo Bộ Y tế trình Thủ tướng trong thời gian sớm nhất.
Đây là vấn đề rất quan trọng đã được đặt ra trong Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 – 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Mặc dù Việt Nam đã kiểm soát được tốc độ gia tăng dân số nhưng số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15 - 49) trong những năm tới sẽ còn tiếp tục tăng. Số phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ gấp 1,5 lần số phụ nữ bước ra độ tuổi sinh đẻ, nên quy mô dân số vẫn tiếp tục gia tăng đến khoảng giữa thế kỷ 21 mới đạt mức cực đại. Trong giai đoạn hiện nay, bình quân mỗi năm dân số nước ta vẫn tăng gần 1 triệu người, tương đương với quy mô dân số của một tỉnh trung bình. Hiện nay, mức sinh giữa các vùng, miền, tỉnh, thành phố còn rất khác biệt. Trên phạm vi toàn quốc đã đạt được mức sinh thay thế nhưng chưa thực sự vững chắc, vẫn còn tới 30/63 tỉnh, thành phố chưa đạt mức sinh thay thế. Nhiều tỉnh có tổng tỉ suất sinh (số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) cao trên 3 con. Song cũng có một số tỉnh, thành phố đang đối mặt với tổng tỉ suất sinh thấp, thậm chí có tỉnh chỉ còn 1,43. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang bước vào giai đoạn già hóa dân số, tỉ số mất cân bằng giới tính khi sinh cao, chất lượng dân số, chất lượng đào tạo nguồn nhân lực còn thấp… đã đặt ra những thách thức không nhỏ cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011 – 2020 đã chỉ rõ: Công tác DS&SKSS giai đoạn này tập trung giải quyết đồng bộ các vấn đề như tập trung nâng cao chất lượng dân số, cải thiện tình trạng sức khỏe bà mẹ trẻ em, phát huy lợi thế cơ cấu "dân số vàng", chủ động điều chỉnh tốc độ tăng dân số và kiểm soát tỉ số giới tính khi sinh. Yêu cầu cấp thiết đặt ra là phải có những giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng dân số Việt Nam, chất lượng nguồn nhân lực. Theo ông Đặng Văn Nghị - Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính, Tổng cục DS-KHHGĐ, các giải pháp về chính sách duy trì mức sinh hợp lý sẽ giúp chúng ta có cơ cấu dân số đảm bảo sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng và mở rộng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe gia đình và phúc lợi xã hội... Phương án mức sinh trung bình quy mô dân số đạt cực đại không phải ở mức thấp nhất nhưng cũng không quá cao (khoảng 108 triệu vào năm 2040) là phương án hợp lý nhất đã được đưa vào Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản. Theo đó, việc thực hiện điều chỉnh mức sinh sẽ linh hoạt theo tình hình cụ thể của từng vùng, từng tỉnh, thành phố.
 
Giải pháp phải đồng bộ

Góp ý cho dự thảo, TS. Lê Cảnh Nhạc – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho rằng, báo cáo phải phân tích được biến đổi dân số từ năm 1980 đến nay và dự báo từ nay đến năm 2030. Bên cạnh đó, cũng cần phân tích sâu tác động của DS-KHHGĐ đến lực lượng lao động của đất nước: Từ chính sách giảm sinh, khống chế mức độ gia tăng dân số, tác động đến xóa đói giảm nghèo, an ninh lương thực, việc làm; giải pháp để có quy mô dân số đảm bảo phát triển bền vững đến năm 2020 phát huy lợi thế của dân số vàng trong sự phát triển của đất nước… Đồng thời, những bài học thành công và không thành công trong chính sách dân số của một số nước và cả ở Việt Nam nhằm đưa ra những giải pháp hiệu quả nhất.

Ông Nguyễn Văn Tân – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cũng nhấn mạnh, báo cáo cần nêu bật được hiệu quả của việc duy trì mức sinh thấp hợp lý có tác động thế nào đến cơ cấu biến đổi dân số, đến việc duy trì và phát huy được lợi thế “dân số vàng” và những giải pháp để ứng phó với một xã hội già hóa dân số. Theo ý kiến của lãnh đạo các vụ, đơn vị chức năng của Tổng cục DS-KHHGĐ, muốn đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội bền vững từ các giải pháp của cả hai dự thảo trên cần có sự ủng hộ và cam kết chính trị mạnh mẽ của các cấp uỷ Đảng, kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy đảm bảo quản lý và thực hiện có hiệu quả công tác này; Tăng cường tuyên truyền vận động; truyền thông, giáo dục chuyển đổi hành vi phù hợp với các mục tiêu chính sách dân số. Tăng nguồn lực đầu tư cho công tác dân số, đặc biệt là cho mục tiêu nâng cao chất lượng dân số, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH đất nước.
Hà Thư
baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 12 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 1 ngày trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 4 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã phẫu thuật cho một bé gái có 2 buồng tử cung, 2 cổ tử cung. Đây là dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục hiếm gặp nhưng có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Chịu áp lực tài chính không nhỏ khi nuôi con tại thành phố lớn, nhiều gia đình tiết kiệm hơn trăm triệu đồng mới dám sinh con.

Top