Hà Nội
23°C / 22-25°C

Kịch bản cho viễn cảnh "giàu trước khi già"

GiadinhNet - Cũng như nhiều nước trên thế giới ở Việt Nam, những ai bước vào tuổi 60 sẽ được gọi là “người cao tuổi”.

Kịch bản cho viễn cảnh "giàu trước khi già" 1
Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc cải thiện chất lượng sống cho người cao tuổi.  Ảnh: Vĩnh Cát
Dân số của một nước có tỷ lệ người cao tuổi đạt tới 10% thì được coi là bắt đầu bước vào quá trình già hóa. Tỷ lệ người cao tuổi tăng dần và khi tỷ lệ này đạt 20% thì gọi là dân số già.
 
Đối với mỗi cá nhân, đương nhiên ai cũng mong muốn “Giàu trước khi già” chứ chẳng ai lại mơ điều ngược lại, bởi nếu “Già trước khi giàu” thì gần như đồng nghĩa với chẳng bao giờ giàu được. Trẻ còn chẳng ăn ai, huống chi đến lúc sức yếu, bệnh nhiều, xoay chuyển tình hình thế nào được? Vả lại, nếu có trở nên giàu đi chăng nữa thì đối với người cao tuổi cũng kém ý nghĩa, vì khi đó dường như không còn năng lực hưởng thụ sự giàu có!
 
Đối với một quốc gia, nếu lâm vào cảnh “Già trước khi giàu” cũng có nhiều phiền toái cho sự phát triển: Gánh nặng phụ thuộc tăng lên, chủ yếu là “phụ thuộc già”, nguy cơ vỡ quỹ hưu trí, gánh nợ nước ngoài đến hạn phải trả,… làm cho khả năng rơi vào “bẫy thu nhập trung bình” tăng.
 
Dân số Việt Nam bao giờ thì già?
 
Từ thế kỷ trước, nhiều nước trên thế giới đã có dân số già, như: Thụy Điển (năm 1975), Pháp (năm 1980), Nhật Bản (năm 1996),…. Ở nước ta, theo Tổng điều tra Dân số, năm 2009, tỷ lệ người cao tuổi chiếm 9%, nghĩa là sát ngưỡng già hóa.
 
Căn cứ vào số liệu Tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 2009, Viện Dân số và các vấn đề xã hội dự báo dân số theo 3 phương án  cho thấy, Việt Nam có dân số già vào:
 
Năm 2040, nếu mức sinh tiếp tục giảm nhanh và đến năm 2059, trung bình mỗi phụ nữ chỉ có 1,4 con/phụ nữ.
 
Năm 2041, nếu mức sinh giảm ở mức vừa phải, đến năm 2059, trung bình mỗi phụ nữ có 1,6 con.
 
Năm 2042 nếu mức sinh giảm chậm, đến năm 2059, vẫn giữ ở mức trung bình mỗi phụ nữ có 1,8 con.
 
Một số dự báo khác cho thấy, dân số nước ta có khả năng đạt “ngưỡng” già sớm hơn, như theo phương án mức sinh trung bình của Tổng cục thống kê thì thời điểm này là vào năm 2038, còn Tổng cục DS-KHHGĐ là năm 2035.
 
Dù phương án nào thì khoảng 30 năm nữa, Việt Nam sẽ có hơn 106 triệu dân, với hơn 21 triệu người cao tuổi và thực sự trở thành quốc gia có dân số già...
 
Và bao giờ thì giàu?
 
Tiêu chuẩn nước giàu của Ngân hàng thế giới tăng lên không ngừng theo thời gian. Nếu năm 1986, một quốc gia có thu nhập quốc dân bình quân đầu người đạt 6.000 USD đã được gọi là nước có thu nhập cao (hay đơn giản gọi là nước giàu) thì đến năm 2011, tiêu chuẩn này đã nâng lên tới 12.475 USD trở lên. Như vậy, sau 25 năm, tiêu chuẩn nước giàu đã tăng gấp đôi. Giả sử rằng vào những năm 2035- 2042, tức là thời kỳ Việt Nam có dân số già,  tiêu chuẩn này chỉ giữ ở mức 20.000 USD/người.
 
Năm 2011, thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Việt Nam mới đạt 1.260 USD và được xếp vào loại nước có thu nhập trung bình thấp. Người ta tính toán được rằng, nếu thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Việt Nam tăng liên tục hàng năm ở mức 10% thì vào năm 2039, chỉ tiêu này ở nước ta đạt tới 20.160 USD/người và Việt Nam sẽ trở thành nước giàu. Khi đó, dù xảy ra phương án nào theo dự báo của Viện Dân số và các vấn đề xã hội thì Việt Nam cũng trở thành nước “giàu trước khi già”.
 
Tuy nhiên, nếu quá trình “già hóa” diễn ra nhanh chóng và thời điểm Việt Nam có dân số già vào năm 2038 hoặc 2035 như dự báo của Tổng cục thống kê hay Tổng cục DS-KHHGĐ thì nước ta vẫn rơi vào tình trạng “già trước khi giàu”.
 
Đi tìm kịch bản...
 
Những phân tích trên cho thấy “giàu trước khi già” hay “già trước khi giàu” phụ thuộc vào 3 yếu tố: Tiêu chuẩn giàu cao hay thấp? Tốc độ già hóa và Tăng trưởng kinh tế nhanh hay chậm?
 
Hiện nay, Việt Nam chưa phải là quốc gia giàu, dân số cũng chưa già nên vẫn còn những kịch bản phát triển để đạt được trạng thái lý tưởng “giàu trước khi già”. Có thể kể mấy kịch bản sau:
 
1. Nếu chuẩn giàu 20.000 USD/người/năm; già hóa nhanh, dân số già vào khoảng năm 2035 trở đi, kinh tế phát triển nhanh và liên tục khoảng 12%/năm thì Việt Nam sẽ “giàu trước khi già”.
 
2.Nếu chuẩn giàu 20.000 USD/người/năm; già hóa chậm, dân số già vào khoảng năm 2040 trở đi, kinh tế phát triển nhanh và liên tục khoảng 10%/năm thì Việt Nam sẽ “giàu trước khi già”.
 
3.Nếu chuẩn giàu chỉ ở mức 15.000 USD/người/năm; già hóa nhanh, dân số già vào khoảng năm 2035 trở đi, kinh tế phát triển vào loại nhanh và liên tục khoảng 10%/năm thì Việt Nam sẽ “giàu trước khi già”.
 
4.Nếu chuẩn giàu chỉ ở mức 15.000 USD/người/năm; già hóa chậm, dân số già vào khoảng năm 2042 trở đi, kinh tế phát triển vào loại khá và liên tục khoảng 8%/năm thì Việt Nam sẽ “giàu trước khi già”.
 
Dù phương án nào thì điều cốt lõi là kinh tế phát triển nhanh. Có thể tính toán được rằng, ngay cả khi dân số già hóa chậm, tiêu chuẩn được gọi là nước giàu thấp, thì tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt đến 7%/năm, Việt Nam vẫn rơi vào tình trạng “Giàu trước khi già”.
 
Trong bối cảnh suy thoái kinh tế, điều kiện phát triển nhanh và liên tục giữ được, dù ở mức thấp nhất là 8% như các kịch bản trên cũng là điều rất khó khả thi. Vì vậy, bên cạnh phấn đấu đạt tăng trưởng kinh tế cao, giữ cho mức sinh giảm thấp một cách hợp lý (khoảng 1,8 con/phụ nữ vào giữa thế kỷ), Việt Nam vẫn cần chuẩn bị tốt cho phương án “Già trước khi giàu”...
 

Năm 2011, thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Việt Nam mới đạt 1.260 USD và được xếp vào loại nước có thu nhập trung bình thấp. Người ta đã tính toán được rằng, nếu thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Việt Nam tăng liên tục hàng năm ở mức 10% thì vào năm 2039, chỉ tiêu này ở nước ta đạt tới 20.160 USD/người và nước ta sẽ trở thành nước giàu. Khi đó dù xảy ra phương án nào theo dự báo của Viện Dân số và các vấn đề xã hội thì Việt Nam cũng trở thành nước “giàu trước khi già”.

 
GS-TS Nguyễn Đình Cử (Đại học Kinh tế quốc dân)
baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người cao tuổi gặp phải (kỳ 1): Từ chỉ số HALE thấp đến phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ

Qua ứng dụng S-Health, bất ngờ trước những căn bệnh người cao tuổi gặp phải (kỳ 1): Từ chỉ số HALE thấp đến phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ

Dân số và phát triển - 2 năm trước

GiadinhNet - Nhà có người cao tuổi bị rối loạn tứ chi hoặc thậm chí bại liệt tay tức là mắc bệnh lý về thoái hóa đốt sống cổ. Điều đáng nói là bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh khi về già nếu không biết cách phòng ngừa ngay bây giờ. Đây là căn bệnh mà rất nhiều người cao tuổi Việt Nam đang gặp phải.

3 mốc tâm sinh lý quan trọng của phụ nữ

3 mốc tâm sinh lý quan trọng của phụ nữ

Dân số và phát triển - 3 năm trước

Có 3 thời điểm ghi dấu sự thay đổi tâm sinh lý quan trọng trong đời người phụ nữ là: tuổi dậy thì, thời kỳ mang thai và giai đoạn mãn kinh. Sự thay đổi tâm sinh lý này liên quan chặt chẽ đến lượng nội tiết tố trong cơ thể và tuổi tác.

4 'chất tiết' xuất hiện trên đồ lót ngầm nhắc nhở vùng kín của con gái đang gặp vấn đề

4 'chất tiết' xuất hiện trên đồ lót ngầm nhắc nhở vùng kín của con gái đang gặp vấn đề

Dân số và phát triển - 3 năm trước

Đừng chủ quan bỏ qua bất kỳ dấu hiệu khác lạ nào trên đồ lót, nhất là khi thấy 1 trong 4 biểu hiện dưới đây.

Nắng nóng kéo dài: Người cao tuổi cần phòng ngừa đột quỵ

Nắng nóng kéo dài: Người cao tuổi cần phòng ngừa đột quỵ

Dân số và phát triển - 3 năm trước

Thời tiết nắng nóng, người cao tuổi dễ bị kiệt sức, thậm chí đột quỵ, đặc biệt là những người bị bệnh tim mạch, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, mỡ máu cao. Tuy vậy, đột quỵ mùa nắn...

Ba kích bổ nhưng không phải ai cũng dùng được

Ba kích bổ nhưng không phải ai cũng dùng được

Dân số và phát triển - 4 năm trước

Nhiều người cho rằng thuốc bổ thì ai cũng dùng được, cứ nghe thấy bổ là tự ý mua về dùng. Ba kích cũng vậy, trong Y học cổ truyền rễ ba kích tốt cho xương khớp, nhiều người đã tự mua ba kích để ngâm rươụ để sử dụng. Tuy nhiên điều này thật sai lầm, vì có thể gây ra những hệ lụy.

Những người có nguy cơ mắc xoắn buồng trứng?

Những người có nguy cơ mắc xoắn buồng trứng?

Dân số và phát triển - 5 năm trước

Xoắn buồng trứng là căn bệnh phổ biến nhất của phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Bạn đã hiểu bao nhiêu về căn bệnh này?

Tâm sự nghẹn lòng của người đàn ông nghiện ngập

Tâm sự nghẹn lòng của người đàn ông nghiện ngập

Dân số và phát triển - 7 năm trước

GiadinhNet - Máu đỏ đen, ham mê cờ bạc gã thanh niên đã ngã gục trước vòng xoáy của những ván bài. Từ những trận sát phạt thâu đêm suốt sáng đã đưa đẩy Tạ Bá Xinh đến con đường nghiện hút. Để rồi, khi tỉnh lại, người đàn ông ấy phát hiện đang mang trong người căn bệnh thế kỷ.

Có thai sau khi bị dính tinh trùng của bạn trai lên quần?

Có thai sau khi bị dính tinh trùng của bạn trai lên quần?

Dân số và phát triển - 7 năm trước

Trong một lần âu yếm với bạn trai, tinh trùng của bạn trai đã dính vào quần của bạn gái. Từ sau hôm đó, cảm thấy trong người có khác khác. Liệu, bạn gái đã mang thai?

Bệnh tình dục: Không “quan hệ” cũng có thể lây nhiễm

Bệnh tình dục: Không “quan hệ” cũng có thể lây nhiễm

Dân số và phát triển - 7 năm trước

Một số bệnh tình dục có thể lây nhiễm theo nhiều cách khác nhau mà chính bạn cũng không ngờ tới.

Không để sa sinh dục ảnh hưởng chất lượng sống

Không để sa sinh dục ảnh hưởng chất lượng sống

Dân số và phát triển - 8 năm trước

Sa sinh dục thường gọi là sa dạ con hay sa tử cung. Nhưng thực tế không chỉ dạ con mà thường cả bàng quang và trực tràng sa vào trong âm đạo.

Top