Dự án Luật Cán bộ công chức: Cần tách rõ khái niệm cán bộ, công chức

Trước nay khái niệm cán bộ, công chức thật ra khá mơ hồ. Dự Luật lần này giải quyết thế nào, thưa ông?

- Dự Luật đã tách rõ hai khái niệm ai là cán bộ, ai là công chức. Cán bộ là những người phục vụ trong các cơ quan Đảng, đoàn thể, những người được bầu trong các cấp ủy Đảng, đoàn thể. Còn những người làm quản lý nhà nước trực tiếp, trong các đơn vị sự nghiệp công là công chức.

Tiêu chí lựa chọn đưa vào hiệp thương (MTTQ đứng ra hiệp thương) để bổ nhiệm từ xưa đến nay mang tính xã hội, cơ chế pháp lý tương đối lỏng lẻo. Thí dụ là người tốt, trung thành với Tổ quốc, có uy tín với khu dân cư, chấp hành tốt pháp luật, gia đình văn hóa, chứ không nói đến năng lực. Khâu chuẩn bị lựa chọn để bầu, tuyển dụng, bổ nhiệm và phê chuẩn còn chưa cụ thể về tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, việc đánh giá chuyên môn, phẩm hạnh cán bộ, công chức không phải là dễ dàng, thưa ông?

- Thực ra, đặt vấn đề thì đúng nhưng giải quyết lại rất khó. Ai là người đứng ra đánh giá phẩm hạnh, chuyên môn? Chỉ có cơ quan nơi người đó công tác và lý lịch khoa học của người đó mới thể hiện trình độ chuyên môn. Như vậy trong tiêu chuẩn để bầu dứt khoát phải có lý lịch khoa học. Dù là làm công tác đoàn thể thì cũng phải có tri thức. Trong khi ta yêu cầu công chức phải có kiến thức, phải có trình độ, bằng đại học, bảng điểm, xem xét bằng cấp thì bên Đảng, đoàn thể cũng phải có chứ?

Theo ông có nên quy định thống nhất trong tuyển dụng, đào tạo và bổ nhiệm cán bộ - công chức để đảm bảo tính liên thông, để khi luân chuyển, cũng đảm bảo thống nhất giữa các cơ quan của Đảng và chính quyền?

- Trong Pháp lệnh công chức 2003 cũng như trong Dự Luật lần này chưa tính đến việc xử lý tình huống khi cán bộ trở thành công chức và ngược lại. Bởi một người đang làm công tác Đảng nay chuyển sang công tác chính quyền là thành công chức rồi. Trong trường hợp này phải xử lý thế nào, về vị thế, chế độ lương... Hoặc có nhiều trường hợp đang ở doanh nghiệp chuyển sang công chức, khi đó lại áp lương doanh nghiệp vào. Tôi biết rất nhiều trường hợp như vậy. Chúng ta có cách nhìn nhận tương đối đơn giản nên nảy sinh nhiều bất cập. Có những ông bí thư huyện ủy trình độ đại học, lương cao hơn trưởng phòng nông nghiệp của huyện ấy có trình độ tiến sĩ. Điều này rất cần bàn, về chế độ, về lương.

Liên quan đến tranh tra công vụ đối với cán bộ và công chức cũng quy định khác nhau, vậy sẽ dẫn đến kết quả đánh giá khác nhau?

- Chúng ta có Luật thanh tra, trong đó không chỉ thanh tra vụ việc mà thanh tra cả công chức. Tất nhiên đó là định chế để xử lý cán bộ trong trường hợp vi phạm, nhưng vi phạm trường hợp nào đã có luật liên quan đến lĩnh vực đó.

Vậy thanh tra công vụ sẽ thanh tra cái gì? Đạo đức ư? Làm sao mà thanh tra được. Nên có hội đồng đánh giá hiệu quả công tác của công chức. Bên cạnh đó, ai ra quyết định thanh tra? Là thủ trưởng cơ quan. Thực ra rất khó và vướng, vướng với Luật Thanh tra. Cái này phải tính rất kỹ, nếu không, đưa vào luật rồi lại phải hướng dẫn thi hành các kiểu.

Trong dự thảo luật lần này, ông còn mong muốn điều gì cần được đưa vào?

- Về cán bộ, công chức phải bình đẳng từ khâu tuyển dụng, bổ nhiệm, trách nhiệm, quyền lực, hưởng thụ, kỷ luật như nhau. Các tiêu chí đánh giá về đạo đức, phẩm hạnh và năng lực làm việc cũng vậy.

Cán bộ hay công chức đều là chức vụ được giao trong bộ máy công quyền nói chung. Không thể có ông bí thư huyện ủy trình độ cao đẳng mà lương lại cao hơn ông tiến sỹ trưởng phòng cùng một huyện. Nhưng tôi muốn trong dự luật thay chữ “trong những trường hợp đặc biệt” bằng “trong những trường hợp cần thiết” thì được ở lại công tác mà không tính đến tuổi tác. Chúng ta cần những người làm việc cho Đảng, cho dân, chứ không có gì “đặc biệt”.

-  Xin cảm ơn ông!

Hồng Sơn (thực hiện)